Twee boezemvriendinnen ‘die het slechtste in elkaar boven halen’ gaan naar een café ‘voor zedenverloedering’, waar ze na een ‘homeopathisch snoepje’ in contact komen met twee jongemannen. Maar ook met pratende borsten, een dansende mummie, een bordeel vol beroemde personages uit de wereldliteratuur en Catharina de Grote, vozend in de bosjes van een achtertuin. En dat is nog maar het begin van de surreële gebeurtenissen waar de Vlaamse scenarist Bert Scholiers de kijker op trakteert in zijn losgeslagen regiedebuut Charlie en Hannah gaan uit. Er volgt bijvoorbeeld nog een uitstapje naar het heelal en een giallomartelkelder, naast een wandelingetje door iemands relatieverleden. Scholiers was in Amsterdam om in een mild absurd gesprek toe te lichten hoe zijn klassieke, realistische verhaal over een avondje stappen gaandeweg ontspoorde.
Het Belgisch Film Festival in Utrecht opent dit jaar met Charlie en Hannah gaan uit, een kroegentocht door surrealistisch Antwerpen, geïnspireerd door de anarchistische cinema van de jaren zestig. De Vlaamse scenarist Bert Scholiers over zijn balorige regiedebuut: ‘Ik ben nog veel te braaf geweest.’
‘Klassiek’ en ‘realistisch’ zijn nou niet direct de eerste termen die mij te binnen schieten bij je film. Eerder ‘absurd’ en ‘surrealistisch.’ Of kortweg: Een melige rommelromcom over de banaliteit van het leven.
‘Daar kan ik mij perfect in vinden. Aanvankelijk wilde ik een praatfilm maken die het filmische equivalent zou zijn van een avond naar de kroeg. In de loop van de scenario-ontwikkeling bedacht ik een hallucinant snoepje, om de fantasieën van Charlie en Hannah tot leven te laten komen in hun omgeving. Ik vind niets zo vervelend als een personage dat een speelfilm lang bezig is zijn trauma te overwinnen: dat is saai en voorspelbaar. Ik houd enorm van de geïnspireerde, anarchistische cinema van de jaren zestig – Fellini, Godard, Woody Allen – die continu verrast en verbaast. Met die vrijheidsdrang heb ik geprobeerd mijn film te injecteren. Dergelijk absurdisme is vandaag de dag heel verfrissend en welkom.’
Waarom?
‘Omdat we in het meest absurde tijdperk aller tijden leven. Met Donald Trump als president. Met massahysterie waardoor futiele zaken tot buitensporige proporties worden opgeblazen terwijl echte problemen worden genegeerd. Terrorisme maakt jaarlijks nog geen 200 slachtoffers in Europa, tegenover zo’n 25.000 doden in het verkeer. Het zou geen kwaad kunnen om wat meer oog te krijgen voor de absurditeit van het leven. Wie dat met speelsheid beziet, kan plezier beleven aan menselijke tegenstrijdigheden. Vooral niet alles te serieus nemen.’
Was dat snoepje een mentaal trucje om je fantasie de ruimte te geven, of...?
‘Nee, nee, ik heb van m’n leven nooit drugs genomen. Ik geloof wel dat ik ooit per ongeluk een joint heb gerookt omdat ik dacht dat het een sigaret was. Ik zie gewoon heel veel films en lees surrealistische korte verhalen waarin pratende lichaamsdelen voorkomen. Ik word graag meegesleept in een film met plotse wendingen en gekke momenten, die steeds verder ontspoort. Eigenlijk vind ik mijn film nog veel te braaf.’
Wat ontbreekt er dan aan?
‘Mijn fantasie is natuurlijk om met Emma Woodhouse, het hoofdpersonage uit Jane Austens roman [Emma, red.], de kroeg in te duiken. Misschien ga ik nog wel een korte film getiteld Mijn date met Emma schrijven.’
Zou die date verlopen als het avondje uit met Charlie en Hannah?
‘Nee. Het zou uitlopen op systematische degeneratie door alcoholconsumptie totdat het niet meer interessant is. En dan terug naar huis. Helaas zitten we vast aan onze realiteit. Dat is heel jammer.’
Je zet je af tegen braafheid en voorspelbaarheid, maar tegelijkertijd gaat je film over de banaliteit van het bestaan, over het idee dat liefde louter projectie is. Is dat een grappige of treurige vaststelling?
‘Tja, dat is verdrietig, hè (grinnikt). De film gaat over zo’n vrijdagavond waarop je je klaarmaakt om de deur uit te gaan, in de hoop dat er iets fantastisch gaat gebeuren. Wat dan niet gebeurt. De film is licht van toon, het onderliggende idee is donker. Eigenlijk is het een relatieschets gecombineerd met de Amerikaanse gevatte dialoogfilm; een traditie die Europa niet echt kent.’
Is jouw film het snoepje waarmee de kijker aan de realiteit kan ontsnappen?
‘Laten we dat hopen. Mijn ervaring is dat mensen na de film veel zin krijgen om te roken en te drinken. Het is ook wel een beetje politiek incorrect om ze daartoe aan te zetten. Ik zou het mooi vinden als ze daardoor wat ontwortelen.'
Het Belgisch Film Festival vindt plaats van 7 t/m 10 juni in het Louis Hartlooper Complex in Utrecht. Meer informatie over het festival is hier te vinden. Charlie en Hanna gaan uit is vanaf 14 juni in de Nederlandse bioscopen te zien.