Ze speelt in het controversiële The Night Porter (1974) een kampslachtoffer dat na de oorlog iets begint met de nazibeul die haar destijds vernederde, wordt vol in haar gezicht geslagen door Paul Newman in The Verdict (1982), en heeft seks met een chimpansee in de satire Max, mon amour (1986).
In de jaren negentig is ze nauwelijks in films te zien, omdat ze kampt met een depressie. In 2000 is de depressie overwonnen en keert ze dankzij haar hoofdrol in François Ozons fantastische Sous le sable terug naar de cinema. Waarna ze aan een tweede jeugd begint en speelt in films van eigenzinnige regisseurs als Lars von Trier, Lauren Cantet en Todd Solondz. Met als voorlopig hoogtepunt de Oscarnominatie (haar eerste in ruim vijftig jaar acteren!) voor het venijnige familiedrama 45 Years in 2016.
De Britse actrice Charlotte Rampling (1946) koos nooit de makkelijkste weg, maar staat wellicht daarom ook op 71-jarige leeftijd nog steeds volop in de belangstelling. Op het afgelopen IFFR gaf ze een masterclass en was ze te zien in het beklemmende drama Hannah, waarvoor ze eerder op het filmfestival van Venetië nog was uitgeroepen tot beste actrice.
In Hannah speelt Rampling het titelpersonage, dat ontdekt dat haar man haar jarenlang verschrikkelijk heeft voorgelogen. Dat besef dringt maar langzaam door, en er zijn maar weinig actrices die de groeiende ontzetting en verwarring bij Hannah zo overtuigend kunnen en dúrven spelen als Rampling.
Was dit een moeilijke rol om ‘ja’ tegen te zeggen?
‘Welnee. Ik ben juist gek op moeilijke rollen. Ik hou van complexiteit. Bij deze film was ik vooral gefascineerd door de manier waarop het moest gebeuren. Het is namelijk een heel stille, in zichzelf gekeerde rol. Je bent de hele tijd in het hoofd van deze vrouw, die door traumatische ervaringen heen gaat. Toen ik het script las vroeg ik me af of het überhaupt wel een film kon worden. Welnu, de film is er. Dus het kan.’
Kende u Hannah?
‘Ik weet wat ze voelt. Niet letterlijk in haar situatie, maar voelen is voelen. Iedereen weet wat het is om gekwetst, verraden of alleen gelaten te worden. Het enige wat een acteur moet kunnen, is die gevoelens oproepen.’
De 71-jarige Britse actrice Charlotte Rampling heeft een bewogen leven achter de rug. Ze zou ook niet anders willen.
'Tijdens de opnamen wil ik me volledig kunnen overgeven aan de regisseur. Wat overigens geen onderdanige opstelling is.'
Charlotte Rampling in Hannah
Spraken u en regisseur Andrea Pallaoro veel over Hannah?
‘Vóór de opnamen begonnen wel. Dat is ook het enig juiste moment. Tijdens de opnamen wil ik me volledig kunnen overgeven aan de regisseur. Wat overigens geen onderdanige opstelling is. Ik sta namelijk zelf toe dat op dat moment alles kan gebeuren. Natuurlijk kan ik nog steeds dingen weigeren, maar ik wil in elk geval openstaan voor de mogelijkheid dat ik ergens wel toe bereid ben. Ik zie te vaak acteurs die daar niet voor openstaan. Die een rol per se op hun manier willen spelen. En daar dan over gaan ruziën met de regisseur. Het wantrouwen dat dan ontstaat gaat altijd ten koste van de creativiteit van iedereen op de set.’
In de voorbereiding op dit interview zag ik de documentaire The Look en daarin zei u: ‘Veel mensen zien me als een monster, en misschien ben ik dat ook wel.’ Wordt dat monster groter met de jaren of juist kleiner?
‘Wat ik toen niet zei en eigenlijk wel had willen zeggen, is dat we allemaal onze eigen monsters hebben en die ook onder ogen moeten durven zien. Want zonder die monsters kan je niet leven. Ben je maar een half mens.’
En… worden die monsters met de jaren groter?
‘Nee, juist kleiner. Zolang je je er maar bewust van bent dat jij die monsters zelf gecreëerd hebt. En ze accepteert. Als je dat kan, wordt het leuk, want die monsters nemen je mee naar plekken waar je anders nooit heen zou durven gaan.’
Het zijn de monsters die u laten acteren?
‘Waarschijnlijk wel, ja. Maar let op, die monsters kunnen je ook overnemen als je om wat voor reden niet stevig in je schoenen staat. En dat is een heel interessante ervaring kan ik je verzekeren. Want dat is mij op een gegeven moment ook overkomen.’
Tijdens uw depressie… Ik las dat u toen helemaal alleen tegen de monsters heeft gevochten.
‘Nee, ik vocht niet tegen ze. Dat moet je ook niet doen. Want dat win je namelijk nooit. Ze zijn veel sterker.’
U heeft de storm gewoon laten uitrazen?
‘Precies. Dat is sowieso een belangrijk onderdeel van het leven. Eerst de storm laten uitrazen en dan weer door.’
Ik vroeg ooit aan uw collega Jeff Bridges of hij ooit dacht aan stoppen met acteren. Elke dag, zei hij. Maar hij speelt nog steeds. Is acteren iets waar je niet makkelijk van af komt?
‘Ik hoor het wel vaker van oudere acteurs. Ik heb er vroeger ook weleens over nagedacht, maar nu niet meer. Simpelweg omdat ik iets wil doen in mijn leven. Ik wil niet thuis op de bank gaan zitten, steeds ouder en zieker worden, en dan op een gegeven moment moeten constateren dat ik het leven heb opgegeven. Ik heb een pact gesloten met mijn leven, en stoppen met acteren is daar geen onderdeel van.’