‘Mensen houden van veel meer films dan ze denken’

Het gezegde ‘je gooit er een kwartje in en hij begint te praten’ had zomaar geïnspireerd kunnen zijn op Martin Koolhoven. De regisseur (49) van Het schnitzelparadijs, Oorlogswinter en Brimstone zegt geen woord te veel, maar praat wel vrijuit en altijd vol enthousiasme. Zo kan het gaan over zijn imposante filmverzameling – ‘op gevoelstemperatuur gesorteerd en nooit naar irrelevante zaken als alfabet of jaartal’ – over downloaden (‘schandalig hoe ze daar hier mee om zijn gegaan, de Duitsers hebben laten zien dat je het kunt verbieden’), over Ajax, over zijn collega’s (hij kijkt al uit naar Paul Verhoevens Benedetta, ‘lesbische nonnen zijn hem wel toevertrouwd’), over de gouden eeuw van televisieseries (Deadwood is een van de weinige shows die hij met plezier helemaal bekeek, ‘en dan nog zou die niet in mijn western-top honderd terechtkomen, film wint het altijd’) en zelfs VPRO Zomergasten, waarvoor hij ooit gepolst werd, maar domweg  vergat te reageren. Om nog maar te zwijgen over De kijk van Koolhoven, zijn nieuwe filmprogramma voor de vpro. ‘In zekere zin is dat gewoon zes weken Zomergasten. Maar dan zonder dat er nog iemand doorheen lult. Eigenlijk een soort Zomergasten op amfetamine, haha.’

Wat vind je leuker: films kijken, over films praten of ze toch ‘gewoon’ maken?
Koolhoven: ‘Ik beleef heel erg veel plezier aan het lullen over film, dat vind ik te gek. Maar dat komt ook omdat ik ontzettend houd van kijken naar films. En uiteindelijk van films maken. Wat niet wegneemt dat dit laatste soms erg frustrerend is. Het is heus niet altijd “hoera, wat is dit leuk”, maar hier haal ik wel de meeste voldoening uit. Ik ben niet zo spiritueel aangelegd, maar films maken is toch waarvoor ik op aarde ben. Als ik op een set sta, voel ik me veel scherper, dan leef ik meer dan ooit.’

Ook op de set gaat het natuurlijk alleen maar over film?
‘Ik kom nooit op andere sets, maar ik hoor wel eens dat ik meer films aanhaal dan andere regisseurs. Dat geldt dan niet zozeer voor de acteurs, maar vooral voor de crew. Ik heb bijvoorbeeld twee films gedraaid met Guido van Gennep als cameraman, dat is minstens zo’n filmgek als ik, en dan is het al gauw van: heb je dit gezien? En kijk eens naar die of die film. Daar werden mensen volgens mij wel eens moedeloos van, omdat het dan over films ging die ze niet eens kenden.’

Is het wel leuk om als leek met jou over film te praten?
‘Ja, dat denk ik wel. Veel mensen doen het in ieder geval en ik heb het idee dat ze er ook plezier aan beleven. Ik heb natuurlijk een sterke mening, dus je merkt het als ik het niet met je eens ben. Daar moet je tegen kunnen, maar volgens mij kan ik best inzichtelijk over film praten; dat het niet alleen een raar soort elitair of technisch gedoe is.’

Wat dacht je toen de VPRO belde met de vraag dat eens voor een camera te doen?
‘Ik was bang dat ze een sjiek programma wilden, een soort college met mij voor een zaal … Daar had ik helemaal geen zin in, want dat leek mij als tv-programma niet leuk om naar te kijken. Van mij mocht het ook wilder: postapocalyptische films, spaghettiwesterns, film noir, noem maar op. Dat vind ik geweldig. Toen ben ik met de regisseur, David [Kleijwegt, red.], gaan praten en kwamen we er al snel achter wat ik wilde doen. Ik houd ontzettend van genrefilms, wat ondergeschoven kindjes zijn in de Nederlandse filmwereld. Toen ging ik voorbeelden noemen van de films die ik wilde bespreken, de scènes die erin moesten. Daarop zei David: “Wat je nu doet, dat moet het worden.” Zo hebben we een vorm gevonden waarin het net is alsof je mij in de kroeg tegenkomt en ik iets vertel over de films die ik leuk vind, hoe ze zijn gemaakt en waarom ze werken.’

Dat worden vast films die ik nog nooit heb gezien.
‘Nou, de eerste aflevering gaat bijvoorbeeld over spaghettiwesterns. Dan heb ik het natuurlijk ook over de films van Sergio Leone, die de meeste mensen wel kennen. Maar het is een beetje als wanneer je het over reggae hebt: dan moet je het over Bob Marley hebben, maar er zijn zoveel anderen die ook interessant waren en zijn. Het is zelfs zo dat als je alleen Bob Marley kent, je eigenlijk niet kunt zeggen dat je iets van reggae weet. Hetzelfde geldt voor spaghettiwesterns. Ik heb daarnaast een redelijke balans proberen te vinden tussen modernere en oudere films. Als het over film noir gaat, gaat het ook over David Lynch en over Drive. Het is niet alleen maar obscuur, in de aflevering over water komt Jaws gewoon voorbij. Maar ja, er zit ook een Spaanse film bij die je niet kent: ik probeer te laten zien dat er meer is dan alleen het hele kleine segment dat populair is op dit moment.’