Twee films over vrouwen die niet gehoord worden en het heft in eigen hand nemen – daarmee lijkt het mensenrechtenfestival aan te sluiten bij de actualiteit. Maar artistiek directeur Dirk van der Straaten nuanceert dat idee: ‘Het is niet zo dat wij als programmeurs zeggen: “Wat is er het afgelopen jaar zoal gebeurd, en welke films kunnen we daar eens bij uitzoeken?” Voor het nieuws moet je bij de krant of tv zijn. Een filmfestival is er voor de verdieping. Helemaal actueel zijn kan ook domweg niet, omdat films nu eenmaal een lange productietijd hebben. Je zou wel kunnen zeggen dat wij de actualiteit regelmatig voor zijn: thema’s als #MeToo en misbruik onder hulpverleners krijgen nu veel aandacht, maar spelen al veel langer en werden ook al behandeld in films die wij eerder vertoonden.’
De tiende editie van Movies That Matter wordt vrijdag 23 maart geopend met de Duitse thriller Aus dem Nichts, waarin de vrouw van een door extremisten vermoorde man op wraak zint. En voor de thuisblijvers zendt mediapartner BNN-Vara het Belgische drama Noces (2016) uit, over een Pakistaans meisje dat tegen haar zin wordt uitgehuwelijkt.
Het heft in eigen handen
Still uit openingsfilm Aus dem Nichts
'Ik probeer films te selecteren voor iedereen die graag met een nieuwsgierige blik naar de wereld kijkt, en die wil nadenken over de vraag hoe we de maatschappij met elkaar kunnen inrichten'
Op het festival worden wel bepaalde thema’s uitgelicht; hoe worden die dan gekozen, als de actualiteit niet leidend is?
‘Die thema’s zijn er vooral om het programma overzichtelijk te houden. Als je kijkt naar de thema’s van dit jaar – duurzaamheid, vrouwenrechten, migratie, verzet – dan zijn dat in wezen onderwerpen die elk jaar wel terugkeren.’
Dat klinkt wat gelaten, zo van: uiteindelijk verandert er nooit iets.
‘Nou, als ik er zo in stond zou ik dit werk niet kunnen doen. Natuurlijk veranderen er dingen, en dat zal je binnen het programma ook altijd terugzien. Maar je moet realistisch blijven: de grote thema’s die wij behandelen zijn niet gisteren begonnen en zullen morgen nog niet voorbij zijn.’
Het zijn dan ook wel heel ernstige thema’s. Maakt dat het moeilijk om een breed publiek te trekken?
‘Het festival trekt al een paar jaar zo’n 25.000 bezoekers, maar daarnaast doen we nog veel meer: we trekken met films en debatten door het land, er is een educatieprogramma voor zo’n 150.000 leerlingen per jaar. Dus alles bij elkaar hebben we een bereik waar ik best trots op ben. Tegelijkertijd weet ik dat er nog veel vooroordelen over Movies That Matter bestaan, bijvoorbeeld dat het allemaal doffe ellende is wat we vertonen. Dat vind ik erg jammer en onterecht. Ik probeer films te selecteren voor iedereen die graag met een nieuwsgierige blik naar de wereld kijkt, en die wil nadenken over de vraag hoe we de maatschappij met elkaar kunnen inrichten. Soms zijn dat films die verontwaardiging oproepen, maar ze kunnen net zo goed heel opgewekt of grappig zijn. Dit jaar draaien we bijvoorbeeld de satire The Death of Stalin, daar heb ik enorm om gelachen – én over nagedacht.’
Noces van Stephan Streker wordt op vrijdag 23 maart uitgezonden op NPO 2, 23:00 uur.
Het Movies that Matter Film Festival vindt van 23 tot en met 31 maart plaats in Den Haag.