'Willem Dafoe en Robert Pattinson lijken een beetje op elkaar'

‘Niets wat ik schrijf komt voort vanuit een vooropgezet plan. Sommige dingen gebeuren gewoon,’ zegt de Amerikaanse regisseur Robert Eggers (1983) door de telefoon vanuit Brooklyn. ‘Mijn broer Max had het idee voor een griezelverhaal in een vuurtoren. En alleen die combinatie van woorden vond ik al opwindend. Ik kon me daar meteen van alles bij voorstellen. Dat het in zwart-wit moest, bijvoorbeeld, geschoten in een vierkant formaat, met kabeltruien en veel gezichtshaar. En vanaf dat moment moesten we op zoek naar een verhaal waar dat allemaal in paste.’

Dat verhaal werd de barokke horrorfilm The Lighthouse, waarin twee vuurtorenwachters in 1890 worden afgezet op een afgelegen eiland waar ze een maand lang ‘het licht moeten bewaken’. Willem Dafoe speelt oude rot Thomas Wake, die zijn jongere collega Ephraim Winslow (Robert Pattinson) alle vervelende klusjes laat opknappen. Winslow begint zich daar steeds meer aan te ergeren en het is een kwestie van tijd voor hij de confrontatie zal aangaan met de zelfingenomen, ruftende en zuipende Wake. Maar wanneer die confrontatie inderdaad komt weet de kijker, net als de doordraaiende Winslow, allang niet meer waar de werkelijkheid eindigt en de koortsdroom begint.

The Lighthouse was een sensatie op het festival van Cannes, waar de film vorig jaar in première ging, en is het sprekende bewijs dat Eggers’ veelgeprezen debuut, The Witch (2015), geen toevalstreffer was.

The Witch wordt vaak uitgelegd als een feministisch verhaal over een jonge vrouw die haar eigen weg kiest. Is The Lighthouse, over twee mannen die elkaar te lijf gaan in een vuurtoren, uw commentaar op toxic masculinity?
Eggers: ‘Ja. Ik ben niet aan dit project begonnen met dat idee, maar blijkbaar is het dat wel geworden. Kijk, wanneer ik schrijf zonder ik me van alles en iedereen af. Maar dat wil niet zeggen dat ik niet beïnvloed word door de zeitgeist. Die kruipt toch altijd een verhaal binnen, ook als dat verhaal zich afspeelt in het verleden. En dat is maar goed ook, want ik wil dat de film interessant is voor mensen die nu leven, en niet alleen voor mensen uit 1890. Dus als jij deze film ziet als commentaar op toxic masculinity is dat fair, want deze twee mannen zijn inderdaad behoorlijk toxisch. Maar wat wil je ook anders: het zijn twee mannen die opgesloten worden in een enorme fallus.’

U schreef de twee rollen met de acteurs Willem Dafoe en Robert Pattinson in gedachten. Nooit bang geweest dat ze zouden bedanken voor de eer?
‘Willem belde me nadat hij The Witch had gezien en zei dat hij graag eens met me wilde samenwerken. En ook met Robert zochten we al naar mogelijkheden om samen te werken. Ik had hem zelfs al eens gevraagd voor een rol in een film die uiteindelijk niet doorging. Toen bedankte hij overigens wel voor de eer, omdat hij de rol niet uitdagend en vreemd genoeg vond. Nou, dat kon hij bij deze film niet meer zeggen. Haha.’

Waarom juist deze twee acteurs?
‘Omdat ik bij hen een honger zie om nieuwe dingen te doen, moeilijke dingen. Zoals langzaam gek worden. Bovendien lijken ze wel een beetje op elkaar. De neuzen, de kaaklijn. En dat past weer bij de film, die wat mij betreft vooral over identiteit gaat. Ze zouden vader en zoon kunnen zijn. Of een en dezelfde persoon. Ik hoop dat dat iets is wat het publiek zich nadat ze de film hebben gezien gaat afvragen.’

De twee moesten aan elkaar gewaagd zijn, heeft u ze vooraf samen getest?
(lacht) ‘Nee. Ik heb gewoon geluk, denk ik. Rob is wat langer en sterker, maar Willem is, ook al is hij wat ouder, in prima conditie.’

Ik bedoelde eigenlijk of u niet bang was dat Willem Robert van het scherm zou spelen…
‘Nee, nee, helemaal niet. Aan Robert kleeft nog steeds een beetje het idee dat hij geen goede acteur kan zijn, omdat hij ooit een tieneridool was dankzij die Twilight-films. Maar hij heeft daarna in heel veel goede films gespeeld. Toch denk ik, al heeft hij dat nooit zo tegen mij gezegd, dat hij zich deze keer – juist omdat hij het moest opnemen tegen Willem Dafoe – extra goed heeft voorbereid.’

In de film worden de twee op een gegeven moment geteisterd door een storm. U schoot op locatie op Cape Forchu in Nova Scotia en was overgeleverd aan Moeder Natuur. Was ze genadig?
‘Kort antwoord? Nee. En dat was prima voor de film, want die had een storm nodig, maar dat maakte het werk er niet makkelijker op.’

U had een storm nodig… Maar wat had u gedaan als die storm nooit gekomen was?
‘We filmden in maart en april, wanneer het weer in Nova Scotia vaak bar slecht is. Het weer had daar natuurlijk voor de tijd van het jaar verrassend goed kunnen zijn, maar we hadden geluk. Het was verschrikkelijk.’