Als research voor haar debuutfilm Pleasure ging de Zweedse filmmaker Ninja Thyberg naar Los Angeles om daar een kijkje te nemen achter de schermen van de porno-industrie. ‘Al na een paar weken stond ik op mijn eerste pornoset.’

‘Het maakt mij niet uit als ik morgen onder een bus kom. Want ik heb gedaan wat ik moest doen. Dit is mijn levenswerk.’ Zegt de Zweedse regisseur Ninja Thyberg (1984) wanneer ze half oktober in Nederland is voor de promotie van haar debuutfilm Pleasure. ‘Ik wil nog een heleboel meer films maken, maar ik hoop ook dat ik hier nooit meer overheen kom en dat dit de film is waarom ik later herinnerd zal worden.’

Het begin is er, want Pleasure is een hit in het festivalcircuit en wordt geroemd vanwege de eerlijke en niets-verhullende kijk achter de schermen van de porno-industrie. In Pleasure volgen we de negentienjarige Zweedse Linnéa, artiestennaam Bella Cherry, die naar Los Angeles is gekomen om het daar te maken als porno-actrice.

U bent pas 37, waarom ziet u dit als uw levenswerk?
Thyberg: ‘Omdat ik mijn hele leven al met porno bezig ben. Als tiener was ik anti-porno activist. Mijn eerste pornofilm zag ik samen met mijn toenmalige vriendje. We waren alle twee nog maagd en ik ontdekte dat we totaal verschillende verwachtingen van seks hadden. Want hij liet me die film zien en ik snapte meteen wat hij van mij verwachte, terwijl ik me een heel andere voorstelling van mijn eerste keer had gemaakt. Ik besefte toen pas hoe verschillend wij waren opgevoed. Hij had al lang porno gezien met zijn vrienden, terwijl mijn vriendinnen en ik elkaar nog niet eens vertelden dat we masturbeerden.

Ik stoorde me enorm aan de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in pornofilms, ook omdat ze allemaal gemaakt werden met een male gaze.

In 2013 maakte ik al een korte film over de porno-industrie die ook Pleasure heet. Maar daarvoor had ik alle research thuis gedaan. Ik las boeken, zag documentaires, ging online. Voor de speelfilmversie wilde ik de mensen achter de stereotypen in het echt ontmoeten en besloot ik naar Los Angeles te gaan. Dat was in 2014. Vier jaar lang ben ik met tussenpozen heen en weer naar LA gegaan.’

'Ik vond mezelf veel beter opgeleid en op de hoogte. Want zij hadden er nooit voor gestudeerd en ik wel. Ik had immers genderstudies gedaan.'

Ninja Thyberg

Hoe ging dat? Klopte u toen gewoon op deuren van pornosterren?
‘Nee, het eerste contact legde ik met crewleden en met de mensen achter de schermen. Iemand als Mark Spiegler, een beroemde pornoproducent die ook in de film zit, heb ik al vrij vroeg ontmoet. Door de vragen die ik stelde begrepen ze daar dat ik echt geïnteresseerd was. Via via werd ik dan weer bij andere mensen geïntroduceerd en na een paar weken stond ik op mijn eerste pornoset. Daar maakte ik contact met de acteurs. In het begin alleen met de mannen. Waarbij ik altijd opvallende kleren aandeed.’

Sexy?
‘Niet overdreven, niet slutty, maar wel vrouwelijk. Ik lachte ook steeds om hun grappen, wat heel goed werkt. Ik ontdekte dat je sommige mannen, als je je maar meisjesachtig gedraagt en laat zien dat je onder de indruk bent, alles voor je kan laten doen. Als ik een ontmoeting met iemand wilde hoefde ik alleen maar te zeggen: O ik heb gehoord dat jij iedereen kent en dat is so cool. Dan wilden ze indruk op me maken en gingen ze een ontmoeting voor me regelen.

In het begin had ik wel moeite om toegang tot de vrouwen te krijgen. Ik wist ook niet goed hoe ik ze moest benaderen. Ik was bang dat ze zouden denken dat ik kwam om ze te bestuderen en beoordelen, veroordelen misschien wel. Wat ik niet van plan was en hopelijk ook niet gedaan heb. Maar ik kwam wel degelijk van een plek waarbij ik dacht dat ik veel meer wist van patriarchale structuren dan zij. Ik vond mezelf veel beter opgeleid en op de hoogte. Want zij hadden er nooit voor gestudeerd en ik wel. Ik had immers genderstudies gedaan.’

© Filmdepot / Gusto

Bella Cherry (Sofia Kappel) in Pleasure (2020)

U was aanmatigend en hautain...
‘Ja, absoluut. Toen ik eenmaal dichterbij wist te komen was ik onder de indruk van wat zij allemaal al over het onderwerp wisten. Ze waren ook nooit dom of naïef, de meesten wisten precies waar ze mee bezig waren en welke rol ze speelden. Ik kwam er dus al snel achter dat ik degene was die nog veel kon leren. Dat ik die knop kon omzetten was bepalend voor deze film, want toen pas besefte ik hoe belangrijk het was dat ik ze niet zou neerzetten als slachtoffers. Dat ik naast mijn vrouwelijke personage moest gaan staan en niet op haar neerkijken. Natuurlijk, Bella Cherry is nog jong, negentien jaar pas, maar ze weet ook heel goed wat ze daar doet en waarom. Dat respect moest Bella van mij krijgen en dus ook van het publiek.’

Het verhaal kreeg zo langzaam maar zeker vorm, en toen moest u nog de juiste actrice vinden voor Bella, van wie we al in de eerste minuten van de film zien hoe ze haar schaamhaar wegscheert. Waren er voldoende actrices geïnteresseerd?
‘O ja, duizenden. Ook professionele actrices. Het script kregen ze niet te lezen, want anders zou dat maar gaan zwerven, maar ze wisten wel zo'n beetje wat het zou worden. Via via kreeg ik contact met Sofia Kappel, die Bella in de film speelt. Die had nog nooit eerder in een film gespeeld, maar ik zag haar op het scherm en geloofde meteen dat ze niet aan het acteren was. Er waren nog een paar andere kandidaten voor ik haar zag, maar die waren me net iets te kwetsbaar. Daar had ik de hele tijd het idee dat ik ze moest redden. Maar Sofia is heel krachtig en intelligent. Je ziet meteen dat ze voor zichzelf kan zorgen.’

Afgezien van Sofia worden alle rollen in Pleasure gespeeld door acteurs uit de porno-industrie. Hoe introduceerde u Sofia in die wereld?
‘Ze kwam zes maanden voor de opnamen begonnen naar LA en samen bezochten we pornosets. Al heel snel werd ze opgenomen door de community. De actrice die Bella’s vriendin Joy speelt, Revika Anne Reustle, werd ook in werkelijkheid een goede vriendin. En Sofia werd ook goede vrienden met pornoproducent Spiegler, die haar wel zag zitten als ‘Spiegler Girl’. Dat vond Sofia op zich wel vleiend, maar ze zou nooit porno doen.’

Tijdens de opnamen voor een BDSM-film zien we dat Bella het stopwoordje ‘Red’ gebruikt. Had Sofia op de set van Pleasure ook een stopwoordje?
‘Ja. ‘Stop’. Dat was genoeg.’

En zei ze dat ook wel eens?
‘O ja, genoeg. Bijvoorbeeld bij de scène met de voorbinddildo, die vond ze heel lastig omdat ze daar zo agressief en gewelddadig moest zijn. Vooraf hebben we die scène wel geoefend en toen ging het nog. Maar tijdens de opnamen kon ze het niet meer en hebben we naar alternatieven moeten zoeken. Als we Bella nu Evelyn zien slaan slaat ze eigenlijk op een kussen. Zo losten we dat op.

Je moet weten dat ik tijdens de opnamen de camera gewoon door laat lopen en de hele tijd praat met de acteurs. Sofia kon dan ook altijd terugpraten als haar iets dwars zat. En dan had ze ook nog het voordeel dat we met zijn tweeën een soort geheimtaal hadden. Wij waren immers de enigen op de set die Zweeds spraken.’

Pleasure is vanaf donderdag 4 november te zien in de bioscoop

Meer over Pleasure