Gouden Leeuw-winnaar L’événement: 'De film is eigenlijk voor mensen die tegen abortus zijn'

‘En waar komen jullie vandaan?’ De Franse regisseur Audrey Diwan (1980) wil voordat het groepsinterview begint eerst weten uit welk land de journalisten komen. Wanneer ze hoort dat we uit Polen, Brazilië, Portugal, Engeland en Nederland komen knikt ze tevreden.

Het is september 2021 en we zijn op het filmfestival van Venetië. Diwan is daar met haar film L’événement, het hartverscheurende relaas van de jonge Anne, die in de jaren zestig van de vorige eeuw ongewenst zwanger is. Abortus is dan nog strafbaar in Frankrijk, maar Anne is er zeker van dat ze de zwangerschap wil beëindigen. Er is alleen geen dokter te vinden die haar daarbij wil helpen. Geen officiële, tenminste.

Diwan is blij met het internationale gezelschap aan tafel, zegt ze, omdat ze hoopt dat haar film een zo groot mogelijk publiek zal bereiken. Later zal blijken dat ze zich daar geen zorgen over had hoeven maken, want een paar dagen na ons gesprek wint L’événement de Gouden Leeuw, de prijs voor de beste film op het festival van Venetië. Waarmee die internationale aandacht wel verzekerd is.

L’événement is gebaseerd op het gelijknamige, autobiografisch boek van Annie Ernaux. Waarom moest dat boek een film worden?
Diwan: ‘Je moet weten dat ik zelf een abortus heb gehad. Ik had al wel andere boeken van Annie gelezen, maar toen ik dit boek las, wist ik dat ik nooit goed begrepen heb wat illegale abortus precies inhoudt. Als kind had ik natuurlijk wel gehoord over de naalden. Alle meisjes kennen die naalden. Maar ik had me nooit voorgesteld hoe die naalden dan gebruikt moesten worden. Pas door het boek ben ik daarover gaan nadenken. Over de pijn en de eenzaamheid.

Mijn idee bij de film was niet dat je naar Anne zou kijken, maar dat je haar zou zijn. Vrouwen, maar ook mannen, moesten met Anne mee op haar zware reis.

Ik heb daar vervolgens veel over gesproken met Annie Ernaux, omdat ons hetzelfde voor ogen moest staan. Ik stelde haar een heleboel vragen over zaken die niet in het boek stonden. Over de context van het meisje, haar familie, de sociale klasse waar ze uitkwam. Dat heeft me enorm geholpen.

De dag voor de opnamen stuurde Annie me een briefje met daarop een zinnetje van Tsjechov: “Wees precies en accuraat, dan volgt de rest vanzelf.” Daarmee legde ze meteen een enorme druk op mijn schouders, haha, maar het hield me ook bij de les. We filmden haar verhaal eerlijk en direct, zonder enige franje. Met dank aan Tsjechov.’

het artikel gaat verder onder het kader

U koos voor een afwijkend formaat. Het beeld is bijna vierkant.
‘Dat formaat past heel goed bij dit verhaal, omdat je dan dicht bij haar lichaam blijft. Wat zich buiten haar afspeelt kan je bijna niet zien. Zoiets maakt een film claustrofobisch. Anne is niet alleen gevangen in haar situatie, ze is ook opgesloten in het kader.

Wanneer ze een deur opent, weet ze ook nooit wat ze daarachter zal aantreffen. Zal diegene haar helpen, of juist aangeven bij de politie? Doordat we niet kunnen zien wat er om haar heen gebeurt, weten we net zoveel als Anne en is de verrassing des te groter. Ik wilde dat wij met haar door die deur zouden gaan.’

Actrice Anamaria Vartolomei is onbevreesd in haar vertolking van Anne. Hoe won u haar vertrouwen?
‘Ik heb haar al direct aan het begin verteld dat ik haar nooit dingen zou laten doen die ze niet wilde. Ik kies voor mijn hoofdrolspelers altijd iemand die ik heel slim vind, zodat ik diegene daarna kan beschouwen als mijn partner bij het hele proces. Samen zijn we aan het graven gegaan, samen zijn we op zoek naar goud gegaan. Ik wist dat er heel moeilijke scènes in de film zouden zitten, dus daar hebben we het vooraf uitvoerig over gehad. Zij is geen object, ze is deel van het proces. Daarom vertrouwde ze mij.’

De cameraman is Laurent Tangy, heeft u voor deze soms zeer intieme shoot nog een cameravrouw overwogen?
‘Laurent en ik zijn al heel lang vrienden en hij leek me absoluut de juiste man voor deze klus. En hij werd Anne op de set. Ze hebben daar samen ook heel hard aan gewerkt. Het werd een soort dans. Waarbij ze alle twee precies wisten waar ze moesten zijn, zodat ze hem kon vergeten. Want zodra ze hem zou zien was ze uit het moment. En geloof het of niet, ze zijn niet één keer tegen elkaar op gebotst.’

Op verschillende plekken in de wereld wordt abortus weer strafbaar. Denkt u dat deze film controversieel zal zijn?
‘Ik hoop het niet. Ik heb veel liever dat hij tot discussies leidt, want controversieel betekent meestal dat je of voor of tegen bent. Ik wil dat we erover gaan praten. Natuurlijk laat ik de film graag zien aan mensen die het met me eens zijn, maar ik heb de film eigenlijk gemaakt voor de mensen die tégen abortus zijn. Mijn grootste zorg is dat ik niet weet hoe we die de bioscoop in krijgen. Mochten ze komen, dan zullen ze zich er ongetwijfeld eerst tegen verzetten, maar ik denk dat als ze eenmaal samen met Anne meemaken wat een illegale abortus inhoudt, ze zich wel zullen bedenken. Dat is misschien naïef, maar je moet het toch op zijn minst proberen.’