The Worst Person in the World: zoekende mensen in fantasierijk grotestadsdrama

De Noorse regisseur Joachim Trier (1974) is al jaren een van Europa’s beste filmmakers. Hij is alleen niet erg productief. Slechts vijf films in vijftien jaar. Maar misschien zijn die wel zo goed omdát hij de tijd neemt voor zijn fantasierijke grotestadsdrama’s, die altijd over zoekende, jonge mensen gaan.

Ook The Worst Person in the World weer, die vorige zomer in Cannes in première ging. Daarin volgen we bijna-dertiger Julie, die ondanks haar vele talenten maar geen keuzes kan maken. Ze weet niet wat voor werk ze wil doen en ook niet welke man bij haar past.

U schreef de rol van Julie met actrice Renate Reinsve in gedachten. Wanneer vertelde u haar dat?
Trier: ‘Toen we het verhaal zo’n beetje in de steigers hadden staan. Ik schrijf de scripts voor mijn films altijd samen met Eskil Vogt en we zagen het verhaal al wel voor ons, maar hadden het script nog niet geschreven. En toen bedacht ik me opeens: wat nou als Renate geen tijd heeft of helemaal niet met mij wil werken? Ik moest het verhaal en mezelf dus als het ware aan haar pitchen. Maar net toen ik van wal wilde steken, zei ze al: “Wat je ook gaat doen, ik doe graag mee.” Ze had nog niet eerder een hoofdrol in een film gespeeld – wat ik ook nog in mijn pitch wilde gebruiken, haha – maar we hadden tien jaar eerder wel samengewerkt aan Oslo, August 31st. Dat was haar eerste filmrol ooit. Ze kwam net van de toneelacademie en had één regel tekst, maar omdat ze moest rondrijden op een fiets in Oslo terwijl de zon opkwam, hebben we die scène op negen verschillende dagen opgenomen. Ik zag toen al dat ze heel bijzonder is. Met een heel fijne energie op de set.’

U schreef het script met Eskil Vogt. Twee mannen. Waarom over een vrouw?
‘Ik krijg die vraag wel vaker de laatste tijd...’

Het is de tijd waarin we leven.
‘Ik weet het, maar alle personages in mijn films, of het nou mannen of vrouwen zijn, hebben wel iets van mij. Ik dacht aanvankelijk ook dat het makkelijker zou zijn om vanuit Aksel – haar oudere vriend die, net als ik, een veertiger is – te schrijven. Zo begonnen we ook, maar toen we overstapten op Julie, een vrouw van bijna dertig, werkte dat enorm bevrijdend. Ik kon het over passie, onzekerheden en seksualiteit hebben, en dat allemaal onderzoeken via haar. Het is nog steeds persoonlijk, maar je bent het niet zelf, dus je kan er je fantasie meer op loslaten. En je voelt je vrijer om over zaken te praten die misschien te dicht bij jezelf liggen.’

Julie heeft zo veel mogelijkheden dat ze niet meer kan kiezen. Kom u dat bekend voor?
'Weet je, ik ben opgegroeid in Noorwegen. Een van de rijkste landen in de wereld. Met gratis onderwijs, gratis gezondheidszorg. En ook nog eens een goed gerunde democratie. Ik heb veel vrienden die kunstenaar konden worden, terwijl andere dokters en advocaten zijn. En toch zie ik veel mensen om me heen worstelen. Die vinden zichzelf een fucking failure. Want als je het al niet redt in zo’n goed functionerende maatschappij, dan moet je toch echt wel de “worst person in the world” zijn. Waar ik vandaan kom draait het niet om trouwen. Sommigen trouwen wel, maar in Noorwegen gaat het om kinderen krijgen. Een relatie is pas serieus je een kind wil hebben met de ander.’

En, heeft u een kind?
(Knikt) ‘Maar onlangs pas. Vier maanden geleden, terwijl ik deze film aan het monteren was.’

Heeft de film daar nog iets mee te maken gehad?
‘Ik denk van wel. Dit is een film waarin ik probeer uit te vinden hoe liefde en relaties samengaan. Ik ben heel blij dat ik nu in een goede relatie met iemand zit. En ik heb een kind! Jezus, ik klink nu net als de burgerlijke asshole die ik juist niet wilde worden.’

Burgerlijke assholes zijn ook mensen, ook die hebben problemen...
‘Precies. Misschien had ik moeite, en dat heeft vast te maken met de cultuur waaruit ik kom, om te accepteren wat juist heel mooi en goed is in mijn leven. Ik heb moeten leren dat ik me niet hoef te schamen wanneer ik ergens in slaag. Want dat is een vorm van anti-energie. Dan saboteer je jezelf. Ik denk dat deze film daar ook sterk over gaat. Julie is op zoek naar waar ze thuishoort, maar werpt de hele tijd – bewust of onbewust – hindernissen voor zichzelf op. Dat klinkt allemaal nogal zwaar, maar er zit ook veel humor en hoop in die zoektocht. En juist daarom wilde ik Renate voor die rol hebben. Omdat ze niet alleen het zware werk aankan, maar ook een heel goede comédienne is.’

De jury in Cannes was het met Joachim Trier eens, want een paar dagen na ons interview kreeg Renate Reinsve de prijs voor beste actrice.