Ruim 25 jaar moesten de Italianen wachten op 1992, een tiendelige politieke thriller die het verhaal vertelt van het grootste naoorlogse corruptieschandaal in de Italiaanse geschiedenis, gezien door de ogen van zes betrokkenen.

En nog zijn de makers op hun hoede. Don’t mention the B-word, is het adagium, waarbij de ‘B’ staat voor Berlusconi. Ze grappen er over, de drie scenaristen, aan de vooravond van de première van 1992, op 24 maart in Rome. Maar het is bloedserieus. Al komen er behalve fictieve personages ook bestaande figuren in de serie voor, de B-naam valt niet een keer. Door een rechtszaak, aangespannen door een van de kopstukken, Mario Chiesa, die meermalen is veroordeeld wegens corruptie, werd de première een half jaar vertraagd.

Zonder meer behoort 1992 tot het scherpste tv-drama dat is gemaakt over de Italiaanse politiek. Er zijn al plannen voor vervolgseries over 1993 en 1994, het jaar dat Berlusconi de politiek in ging. 1992 was een groot succes op de Berlinale en is verkocht aan HBO Europe; dit najaar brengt Lumière de serie uit op dvd. De eerste twee afleveringen, die aan de pers werden vertoond, zijn veelbelovend: goed tempo, spannend, levendige personages die je het verhaal intrekken, en een soundtrack met slim gekozen, want ook voor niet-Italianen herkenbare, nineties-hits (‘Everybody Hurts’). Ingewikkelder is de politieke context. Maar ook zonder alle details te kennen kan de kijker zich laten meevoeren door 1992.

Dat jaar schudde Italië op zijn grondvesten door Mani Puliti (operatie Schone Handen), een omkoopschandaal dat het establishment decimeerde en tevens de opkomst inluidde van de partij van Berlusconi. De omvang was grotesk: in totaal waren er zo’n vijfduizend verdachten, op zeker moment stond de helft van alle leden van het Italiaanse parlement onder verdenking. De zaak speelde niet alleen in Rome en Milaan, het politieke en industriële hart, maar trof het hele land. Een aantal kopstukken pleegde zelfmoord.

We maken het mee aan de hand van zes personages. Onder wie een golddigger die zich omhoogwerkt via het bed van de corrupte grootindustrieel, de cynische coming man binnen het reclamebedrijf van Berlusconi, en Luca Pastore, held van het verhaal als jonge rechercheur die hiv opliep door een transfusie met besmet bloed.

‘ In die tijd was aids nog een dodelijke ziekte waar geen medicijnen tegen bestonden,’ vertelt acteur Domenico Diele. ‘Dus Luca zit eigenlijk te wachten op zijn dood. Hiv verandert zijn perceptie van zijn lichaam, en hij gaat gebukt onder schaamte. Hij heeft geen hoop. En dus zet hij alles op alles: hij wil de schuldige pakken en het kan hem niet  schelen als hij zelf mee ten onder gaat.’



Ter voorbereiding op de rol keek Diele Philadelphia, Angels in America en Dallas Buyer’s Club. Allemaal Amerikaanse producties. Is het verhaal van hiv en aids al eens verteld in Italiaanse films of romans? ‘Niet dat ik weet, volgens mij is dit de eerste keer.’ Betekent dat dat het nog altijd een groot taboe is, in Italië. ‘Zo heb ik er nog niet over nagedacht, maar ja, dat zou kunnen.’

Naast corruptie is hiv het tweede grote thema van de serie. De ziekte kan worden beschouwd als metafoor voor de corruptie in Italië, vertellen de drie scenaristen gezamenlijk. Een van hen, Ludovica Rampoldi, schreef ook mee aan de serie Gomorra, waarvan het tweede seizoen binnenkort wordt opgenomen. ‘ Net als hiv is corruptie een slepende ziekte waartegen geen remedie is. Het verhaal van Luca laat zien dat corruptie gaat over meer dan geld, het is een zaak van leven of dood.’

De zaak van het besmette bloed is nog uiterst actueel. Scenarist Alessandro Fabbri: ‘Eerder vandaag was er in Napels een proces, een van de vele rechtszaken die nog lopen tegen de schuldigen. Naar schatting 60.000 Italianen raakten eind jaren tachtig geïnfecteerd met hiv door partijen goedkoop, vervuild bloed afkomstig van Amerikaanse farmaceutische bedrijven die het op de Italiaanse markt dumpten. Controle ontbrak – hier werd een oogje dichtgeknepen. Door betrokkenen is daar waarschijnlijk goed aan verdiend. Zo ging dat toen dus.’

1992 ging 24 maart in première in Italië. Dit najaar verschijnt de serie op dvd bij Lumière.