Dat we met Marcella (spreek uit als: Martsjella) niet te maken hebben met een alledaagse detective, wordt al binnen een paar minuten van de eerste aflevering duidelijk. Het titelpersonage is net tijdens een etentje bruut gedumpt door haar man; ze is inmiddels door een taxi afgezet voor haar deur, in de stromende regen, telefoon in hand. Eindelijk, hij neemt op. Ze smeekt hem om een verklaring, maar hij kapt haar pardoes af: hij zit tenslotte in een vergadering . Een vergadering? ‘Je bent nog terug naar je werk gegaan?’ vraagt ze en dan wordt het zwart voor haar ogen. Een moment later staat ze in te beuken op de auto van haar ex met een stalen pijp.
Nee, Marcella is er niet één in de vorm van Morse of Lynley, eerder Luther. Ze is een geniale rechercheur, maar staat ook continu op ontploffen . ‘Ze heeft wel wat issues, ja,’ bevestigt haar bedenker, Hans Rosenfeldt, met een lach over de telefoon. ‘We leren haar op een niet al te best moment in haar leven kennen.’
Over de reden daarvoor doet de schrijver niet geheimzinnig. De Zweed is tenslotte ook de bedenker van het internationaal populaire en alom gelauwerde The Bridge – hij wilde iedere vergelijking maar gelijk uit de weg gaan. ‘We wisten, omdat ik beide programma’s schrijf, dat de twee naast elkaar gelegd zouden worden. Dus daarom hebben we twee of drie karaktereigenschappen genomen, waarvan we zeiden: dit is Marcella, want dat is het verste van Saga [ hoofdpersonage in The Bridge, red.] dat we kunnen komen. Bij Saga draait alles om logica en heel weinig om emotie. Bij Marcella is dat juist andersom. Ze wordt gedreven door haar emoties en neemt op basis daarvan veel van haar besluiten. Ze is ook niet zo gebonden door de regels: als die haar in de weg staan, dan buigt ze die gewoon om, iets dat Saga nooit zou doen. Marcella is daardoor ook veel meer een personage geworden, waarvan – het klinkt als een cliché – je tijdens het schrijven niet kunt voorspellen wat ze doet. Ze is een ongeleid projectiel.’
Ja, de detective in serie Marcella (nu te zien op Netflix) is inderdaad een beetje instabiel, vertelt bedenker Hans Rosenfeldt. The Bridge-schrijver over Engels-Zweedse verschillen, zijn vrouwelijke personages en kijkersrespons.
Heerlijk grote parka
Voor Rosenfeldt betekent Marcella, dat uitgezonden werd op het Britse ITV, zijn eerste serie buiten de Scandinavische grenzen: ‘Ik was ontzettend blij dat ik die kans kreeg , het was een lang gekoesterde droom van mij om in het buitenland te werken. Waar we daarbij wel op attent waren, was dat Marcella een echte Engelse show moest zijn. Het moest niet voelen als een Zweedse serie die vertaald was naar Londen.’
Wat daarbij hielp was de locatie zelf, vertelt hij: ‘ Londen is inderdaad veel levendiger en kleurrijkere dan Mälmo, dus dat wilden we ook zeker in beeld brengen. Daarin zochten we ook het verschil met The Bridge op: visueel moest het anders zijn.’
Reken dus niet op Scandinavische grijstinten, maar op prachtige, liefkozende shots van de Londense skyline. Liefhebbers van Scandi-mode hoeven desalniettemin niet te treuren: Marcella draagt naast de vertrouwde Noorse trui ook een heerlijk grote parka.
Over culturele verschillen tussen de Zweden en Engelsen dacht Rosenfeldt tijdens het schrijven – in het begin werden de in het Zweeds geschreven scripts vertaald, latere afleveringen schreef hij in het Engels – niet veel na. ‘Nee, daar kreeg ik hulp bij als het nodig was. Dan zei iemand: dat gebruiken wij niet of dat doen wij zo en dan schreef ik het ook zo op. Het grote werk zat hem in de personages en in het bepalen van het plot, en dat is niet zoveel anders hier of daar.’ Een vaststelling die misschien niet helemaal klopt: Rosenfeldt geeft toe dat hij niet voor niets gevraagd werd. ‘Wat ik toevoegde aan Marcella was denk ik toch een andere stijl van verhalen vertellen, een andere toon, een andere manier van omgaan met plot en personages. Als je mijn scripts hardop leest, dan lijken ze vaak heel simpel. Ik leg niet alles uit in het script, ik wil niet te veel informatie weggeven.'
Geheugenverlies
Op antwoorden is het dan ook even wachten in Marcella; aan mysterie is er geen gebrek. Allereerst is er de hoofdzaak, die van de notoire Grove Park Killer. Deze moordenaar bindt zijn slachtoffers vast en stikt ze vervolgens met een plastic zak, waarna hij nog een trofee meeneemt voor thuis (een horloge, ketting , enzovoort). Marcella was hem een aantal jaar geleden al op het spoor, maar kreeg hem toen niet te pakken. Nu men weer lijken vindt met plastic zakken om het hoofd, begint de jacht opnieuw.
Toch is Marcella – die, het moet gezegd, uitstekend wordt gespeeld door actrice Anna Friel – zelf het grootste mysterie. Haar woedeaanvallen blijken namelijk gepaard te gaan met kortstondig geheugenverlies. Zo kan het gebeuren dat ze plots ergens wakker wordt met bebloede knokkels – of nog iets erger. ‘We waren geïntrigeerd geraakt door het idee dat Marcella in een sterk wisselende emotionele staat zou zijn tijdens de serie,’ vertelt Rosenfeldt daarover, ‘en wilden haar daarmee ook in situaties brengen waarin ze zichzelf tegen het licht moest houden: situaties waarin iets gebeurd is, dat ze niet precies weet wat, maar wel dat zij erbij betrokken is. Zo krijg je naast het misdaadonderzoek ook een verhaallijn waarin je hoofdpersoon haar eigen handelen moeten onderzoeken. Dat sprak ons erg aan.’
Op de vraag waarom hij zo goed lijkt in het schrijven van vrouwelijke personages (Saga is tenslotte ook een succesnummer), moet Rosenfeldt even nadenken. ‘Dat weet ik eigenlijk niet zo goed, ik vind het gewoon makkelijk om voor vrouwelijke personages te schrijven, ik begrijp ze sneller. Dat heeft misschien te maken het feit dat ik mij normaal gesproken omring met vrouwelijke vrienden en collega’s, dat ik veel tijd met ze doorbreng. Daarnaast ben ik nooit echt “één van de jongens” geweest, met dat hele bier-en- voetbalgebeuren. Zo ben ik niet, dus ik denk dat het gewoon vanzelf komt.’
Respons
Marcella kreeg in Engeland een wat gemengde respons: goed concept, goed acteerwerk en een goede vertaling van de Scandi-noir stijl naar het Britse eiland, maar met toch een paar verhaaltechnische missers. Rosenfeldt deert het niet. Integendeel. ‘Ik was heel blij met de reacties, temeer ook omdat we goede feedback kregen van het publiek via bijvoorbeeld sociale media. En ja , er waren een paar die het actief niet leuk vonden, die dan op Twitter schreven : “Die acht uur krijg ik nooit meer terug.” Maar dan denk ik: oké, maar je hebt er wel acht uur naar gekeken, zonder dat je het leuk vond, dus er moet iets in hebben gezeten dat je aansprak. Iets waardoor je niet terug in je bank bent gezakt zonder er ook maar iets van te vinden. Volgens mij is dat dan de beste respons die je kunt krijgen.’
Marcella is vanaf vrijdag 1 juli in zijn geheel beschikbaar op Netflix. Ook de eerste twee seizoenen van The Bridge zijn bij de streamingdienst te bekijken, seizoen drie is vanaf 22 augustus te bekijken bij de NPO.