Klem tussen fiscus en gajes

Nektattoo
Barry Atsma wist de rol van belastingambtenaar Hugo te veroveren door op de auditie al helemaal in het juiste pak, met de juiste stropdas en met het juiste haar aan te komen zetten, en met twee brilletjes waar Frank Ketelaar uit mocht kiezen. ‘Dat vond ik zo goed, zo professioneel’, zegt Ketelaar. ‘Vervolgens ging hij spelen en ik dacht: dat ís hem gewoon! Barry heeft dat keurige, oer-Hollandse, nette, degelijke, betrouwbare. En met zo’n bril op heeft hij ook iets nerderigs, echt iemand die met zo’n lunchtrommeltje onder zijn snelbinders naar zijn werk gaat.’

Zijn tegenspeler is Jacob Derwig als de crimineel Marius, een rol waar hij al een Gouden Kalf mee won (Atsma werd ook genomineerd, net als de hele serie). Derwig maakte voor Klem een fysieke transformatie door – spierballen, nektattoo – en perfectioneerde zijn Amsterdamse accent met hulp van collega Annet Malherbe. ‘Vaak als iemand een accentje doet voor een rol merk je opeens: o, in die scène was hij het even vergeten. Dat wilde ik per se niet,’ zegt Derwig. ‘Dus belde ik Annet, zij is namelijk de koningin van het dialect. Ze heeft me heel goed geholpen, zo van: wel die medeklinker, maar niet die medeklinker. Zo’n echte Amsterdamse ‘r’ doe ik trouwens niet, dat zou ik niet volhouden en het wordt ook te koddig. Ik gebruik een gewone, nou ja, Gooise ‘r’. Als voorbereiding op de rol ben ik verder veel naar de sportschool geweest, want het eerste wat Frank zei was: je moet wel wel breder worden. Toen had ik nog vijf maanden tot het draaien en dat is best wel kort, maar ik heb er toch iets meer dan vijf kilo aan spieren aangekweekt. Voor deze rol ben ik meer Method dan ooit gegaan!’

The Sopranos
De twee hoofdrolspelers zijn lyrisch over elkaar, en over Klem. Derwig: ‘Ik ken Barry van Toneelgroep Amsterdam, een ongelofelijk fijne collega is hij. Ik vind het in Klem vooral zo goed werken dat je in zijn hoofd de paniek ziet stijgen. Met zijn muitende dochters, nog niet helemaal over de eenzaamheid van het weduwnaarschap heen en niet durven zeggen dat hij een nieuwe vriendin heeft... En dan nog die crimineel in zijn leven. Dat hoopt zich mooi op, en dat speelt hij hartstikke goed. Het is een beetje the s-word, al mag je onze serie er niet mee vergelijken: The Sopranos. Want dat niveau is natuurlijk sky high. Maar toch, het gekeutel en gedoe thuis, en dan op je werk iemand zijn hersens inslaan: dat contrast is natuurlijk te gek. En dat je toch van die mensen gaat houden, terwijl ze ook doodeng zijn.’

Atsma: ‘De tegenstelling tussen onze personages is zo goed geschreven dat er gewoon niks leukers is dan die twee tegenover elkaar te mogen spelen. Jacob en ik kennen elkaar heel goed, dat is ook fijn: je bent een beetje voorbij de beleefdheid en kan meteen aan de slag. Daarnaast is hij gewoon de beste acteur van mijn generatie, zonder twijfel.’

Voor zijn rol haalde Atsma inspiratie uit zijn omgeving – ‘Hugo is onder meer mijn vader, mijn oom en een vleugje Jan Siebelink’ – en dook in de wereld van de Belastingdienst. Hij was onder de indruk: ‘Een van die mannen daar zei: zonder goede belastingen bestaat er geen gezonde democratie. Dat geloof ik wel. Je int geld en dat wordt eerlijk verdeeld over iedereen. Daarom zijn we ook zo’n idyllisch land, denk ik: door die stomme blauwe rotenveloppen! Ja, ik ben wel fan van ze geworden.’

Cliffhanger
Er wordt al druk gespeculeerd op een vervolg op Klem. Atsma: ‘Zonde als dat er niet komt. Het zou kapitaalvernietiging zijn als je dit weggooit, er zitten zoveel interessante dingen in die je nog kan uitbouwen. De serie eindigt ook op zo’n bizarre en leuke manier, met een echte cliffhanger.’

Ketelaar: ‘Maar ja, als niemand naar het eerste seizoen wil kijken, houdt het op. Toch ben ik al met dat vervolg bezig. Bij Overspel vond ik het zo vervelend dat er steeds twee jaar zat tussen elke serie, dat is voor het publiek echt niet leuk. Dus ik ben wel stiekem aan het denken, maar dat zeg ik nog niet hardop.’