Ze dragen hun maatpakken als uniforms en verdienen pervers veel geld. Bankiers zijn karikaturen geworden. In de nieuwe Duitse dramaserie Bad Banks gaat schrijver Oliver Kienle op zoek naar de mensen achter die karikaturen.

Oliver Kienle, schrijver en bedenker van de serie Bad Banks, wist aanvankelijk weinig van de snelle wereld van de grote investeringsbanken. Zo laat de 36-jarige Duitser via de telefoon weten.

‘Ik kende die wereld niet, maar ben gaan researchen, heb met veel bankiers gesproken en ontdekte al snel dat ik het een heel spannende arena vond. Hoewel ik niet precies wist waarom. Dat heb je als schrijver trouwens wel vaker, dat het even duurt voordat je precies doorhebt wat je aan het maken bent. Halverwege het schrijven besefte ik dat Bad Banks geen serie is over bankiers, maar over verslaafden. En dat is iets wat ik ken, want mijn vader heeft zich letterlijk doodgewerkt. Die ging net zo lang door tot hij een hartaanval kreeg. Het was alsof hij een leegte probeerde te vullen met werk en aanzien, om ons het idee te geven dat hij wel degelijk iets waard was. Toen ik me realiseerde waar ik eigenlijk over schreef, ging het snel, want dat dwong me na te gaan waar al mijn personages precies verslaafd aan zijn en hoe zij die leegte proberen te vullen.’

Investeringsbanken zijn een ideaal toevluchtsoord voor workaholics en adrenalinejunkies. ‘Juist omdat je elke dag weer de beste kan zijn en miljoenen, soms zelfs miljarden euro’s heen en weer schuift. Als schrijver en filmmaker [Kienle regisseert ook, GB] ben ik jaren ergens mee bezig voordat blijkt of het een succes is of niet. Investeringsbankiers zien dit vrijwel elke dag, want in die wereld wordt alles uitgedrukt in getallen.’

‘Ik wilde met Bad Banks laten zien dat er achter de karikaturen nog altijd mensen schuilgaan’

Oliver Kienle

Coke en strippers

Tijdens zijn maandenlange research bleken veel van de clichés te kloppen. ‘De coke, de strippers, de lapdances. Het bestaat allemaal echt. Het is zo makkelijk bankiers te haten, en dat deed ik aanvankelijk ook. Ze dragen hun dure pakken als een uniform. Verdienen abnormaal veel geld. Dit zijn allemaal ontmenselijkende factoren die ervoor gezorgd hebben dat we bankiers niet meer zien als mens, maar als karikatuur. Met Bad Banks wilde ik duidelijk maken dat er achter de karikaturen nog altijd mensen schuilgaan.’

Dat lukt Kienle ook goed. Niet door de clichés uit de weg te gaan, maar door ze licht te kantelen en te voorzien van voldoende context. En door een vrouwelijk hoofdpersonage te kiezen, de 25-jarige Jana. ‘Dat stelde producent Lisa Blumenberg voor, maar ik vond het gelijk een fantastisch idee. Juist omdat de bankwereld gedomineerd wordt door mannen. Bovendien zie ik graag vrouwen in rollen waarin we al heel vaak mannen hebben gezien. Want bij mannen heb ik al gauw een idee hoe ze op bepaalde zaken zullen reageren. Die verwachting heb ik niet bij vrouwen. En vrouwen als Jana bestaan ook echt. Tijdens het researchen ben ik er verschillende tegengekomen. Begin twintig, superslim en heel ambitieus.’

© IMdB

Paula Beer als Jana Liekam

Barry Atsma: agressief en kinderlijk

Jana wordt gespeeld door actrice Paula Beer, die filmfans wellicht herkennen als de hoofdrolspeelster uit Franz (2016) van François Ozon. ‘Het duurde even voordat we de geschikte Jana gevonden hadden. Ik heb nog verschillende actrices gevetood, omdat die niet zouden wegkomen met wat Jana in de serie allemaal doet. Als nieuwkomer zoekt ze namelijk continu de morele grenzen op. De actrices die we aanvankelijk hadden gecast waren eind twintig en omdat ze al wat ouder zijn, vind je als kijker dat ze eigenlijk beter hadden moeten weten. Dat maakt hen gelijk onsympathiek. Paula was pas 21 toen we haar castten. Dat paste veel beter bij het personage. Het klopte bovendien met al die ambitieuze, jonge vrouwen die we tijdens de research gesproken hadden.’

De mannelijke hoofdrol in Bad Banks is voor Barry Atsma, die geweldig is als de bevlogen en energieke Gabriel Fenger. ‘We waren het er al snel over eens dat we een internationale cast wilden, met frisse, nieuwe gezichten, omdat we in Duitsland altijd maar weer uitkomen bij dezelfde acteurs en actrices. We hebben natuurlijk wel eerst in Duitsland gezocht naar Gabriel. Heel veel acteurs zijn voorbijgekomen, maar… Dit wordt alleen in Nederland gebruikt toch? Ja? Dan kan ik het wel zeggen. We konden in Duitsland niemand vinden die Gabriel kon spelen! Niemand had die mix van mannelijkheid, eerlijkheid en humor, van agressiviteit met iets kinderlijks. Toen ik de castingtape van Barry kreeg, zag ik het meteen: hij heeft het wel.’

Authentiek en realistisch

Het prettige van Bad Banks is dat niet alle bankzaken worden uitgelegd. ‘Wanneer ik een serie zie die zich in een bepaald universum afspeelt, wil ik daar op een authentieke en realistische manier getuige van zijn. Zodra ik doorheb dat de schrijver van alles speciaal voor mij aan het uitleggen is, voel ik me beetgenomen. Bij het schrijven probeerde ik er altijd voor te zorgen dat je snapt wat zich op emotioneel gebied tussen de personages afspeelt. Wie het tegen wie opneemt, wie met wie samenwerkt. Dat die bankmensen hun eigen taaltje hebben, prima. Dat ga ik niet allemaal uitleggen. En ook niet wie de schurk is en wie de held. Dit is volgens mij kenmerkend voor moderne series. Makers weten inmiddels wel dat ze de kijker niet meer bij de hand hoeven te nemen. Sterker nog, kijkers van nu accepteren dat ook niet meer.

Dat is ook het grote verschil met series van pakweg twintig jaar geleden. Daarin is alles veel duidelijker. Wie goed is en wie slecht. Ik denk dat series zo populair zijn, omdat we inmiddels – dankzij globalisering en internet – weten dat mensen complex en gecompliceerd zijn. Ik zeg het altijd zo: vroeger had je Lord of the Rings, nu heb je Game of Thrones. Series laten complexiteit namelijk veel makkelijker toe dan films. Films bieden escapisme, series zijn uit op confrontatie. Die willen niet liegen of versimpelen, maar gaan op zoek naar de waarheid. Daarom zijn ze zo goed.’

UPDATE: de NPO heeft na het publiceren van dit artikel besloten Bad Banks nagesynchroniseerd uit te zenden. De serie is vanaf dinsdag 24 juli wekelijks te zien op NPO 1 om 21.15 uur.

 

Meer over Bad Banks