Sofie wil nogal eens porno op haar telefoon kijken terwijl ze masturbeert. Niet alleen ’s ochtends in de badkamer, voor ze naar haar werk gaat, maar ook ’s avonds laat op kantoor, als de collega’s naar huis zijn. Jammer voor haar, maar gelukkig voor ons heeft IT’er Max precies dit moment gekozen om nog een klusje uit te voeren. Hij ziet Sofie in actie, maakt stiekem een foto en lost daarmee het startschot voor de hilarische Zweedse Netflixserie Love & Anarchy.
Sinds kort staat het tweede seizoen online, maar een grote hit is het in Nederland vooralsnog niet. Dit is namelijk zo’n serie die zich moeilijk laat categoriseren. Is het comedy? Absoluut. Met slapstickachtige elementen zelfs. Is het drama? Ook dat. Er wordt vreemdgegaan, gescheiden, ruzie gemaakt en niet iedereen heeft ze alle 24 in het kratje. Anders gezegd: mentale gezondheid is een belangrijk thema. Is het een romcom? Ook. Maar dan wel een waarin wordt gedold met de clichés van het genre door alle rollen en machtsverhoudingen om te draaien, waardoor het nooit voorspelbaar wordt.
In de Zweedse Netflixserie Love & Anarchy wordt volop gedold met allerlei genreclichés. Onlangs verscheen het tweede seizoen. Regisseur en scenarioschrijver Lisa Langseth: ‘Er zijn al zo veel makers die zich keurig aan de regels houden.’
Björn Mosten als Max en Ida Engvoll als Sofie
Stomende seks
Melige kantoorhumor, stomende seks, mentale ontsporing, messcherpe maatschappijkritiek – Love & Anarchy heeft het allemaal. De serie werd geschreven en geregisseerd door Lisa Langseth, die met Pure (2009), Hotell (2013) en Euphoria (2017) drie serieuze bioscoopfilms maakte voordat ze tekende voor de eerste Zweedse Netflixserie. Langseth is de geestelijk moeder van Sofie en Max, de twee hoofdpersonen in Love & Anarchy, die collega’s zijn bij een literaire uitgeverij. Sofie loopt tegen de veertig, is getrouwd, moeder van twee kinderen en woont in een van de duurste wijken van Stockholm. Max is begin twintig en staat met een van zijn lange benen nog in het studentenleven.
De foto die Max maakt van de masturberende Sofie leidt tot een reeks uitdagingen die ze elkaar opleggen om wat reuring te brengen in het bedaagde kantoorleven. Die lol, hoe flauw soms ook, werkt zeer aanstekelijk tegen het decor van de uitgeverij, waar hoge en lage cultuur veelvuldig botsen. Zo is redacteur Friedrich zo’n man die Strindberg en Proust als de maat der dingen ziet, terwijl slapjanus Ronnie vooral doet alsof hij weleens een boek leest.
'Na het eerste seizoen wist ik zeker dat de literaire wereld me zou haten'
Cancelcultuur
De oorlog die gaande is in de culturele wereld blijkt in het centrum van Stockholm net zo hevig te woeden als in de Amsterdamse grachtengordel. Lisa Langseth heeft zich met merkbaar genoegen uitgeleefd op heikele kwesties als de cancelcultuur, sensitivity coaches en influencers.
Hoewel ze eigenlijk vakantie heeft, wil ze voor de gelegenheid vanuit haar Zweedse keuken graag vertellen over haar geesteskind, dat door alle door haar aangebrachte lagen in geen enkel Netflixvakje past.
‘Het klopt dat er veel lagen in zitten. Dat maakt het soms chaotisch, maar zo ziet het er in mijn hoofd ook uit. Het ene moment is iets persoonlijk, dan weer politiek of juist maatschappelijk. Al die perspectieven lopen door elkaar, zodat je er soms gek van wordt. Maar dat is mijn temperament. Daarom was het ook zo heerlijk om deze serie te schrijven. Ik kon al mijn ervaringen over het leven erin kwijt. Het leven is chaotisch. Het kan leuk zijn, maar ook vreselijk, dus ik wilde dat de serie grappig én verdrietig was. Die mix werkt niet voor iedereen, maar voor veel mensen gelukkig wel, want ik krijg tot mijn stomme verbazing zelfs reacties van kijkers uit Brazilië en Marokko. Zelf hou ik van onvoorspelbare verhalen. Je ziet zo veel series waarvan je al precies weet wat er gaat gebeuren omdat de makers zich keurig aan de regels van het genre houden. Bij mijn serie weet je niet precies waar je naar kijkt, dus de kijker moet goed blijven opletten.’
Sofie masturbeert erop los, we krijgen Max volledig naakt te zien en Sofie heeft zelfs schaamhaar. Leidde dat nog tot problemen?
Langseth: ‘Bij het eerste seizoen is er veel gediscussieerd over de naaktscènes. Dat mocht uiteindelijk allemaal. Netflix wilde alleen niet dat Max sigaretten rookte. Hij mocht wel wiet roken, maar geen sigaretten. Mannelijk naakt is nog steeds zeldzaam. Voor mijn eerste film heb ik gewerkt met Alicia Vikander. Ze was toen 22. Haar tegenspeler [Samuel Fröler, red.] was bijna zestig. Ik heb haar niet naakt laten zien, maar hem wel. Dat was een hele bewuste keus. Ik wilde een nieuw, fris perspectief bieden.’
Je houdt sowieso wel van provoceren, met al die grappen over het cultuurdebat en de literaire wereld. Hoe is de serie in die kringen ontvangen?
‘Ik kom zelf uit de hoge cultuur. Ik ben begonnen als toneelschrijver en -regisseur. Na het eerste seizoen wist ik zeker dat de literaire wereld me zou haten. Eerst bleef het stil, maar toen werd ik ineens uitgenodigd voor literaire feestjes. Er zitten bijrollen in voor Zweedse schrijvers die zichzelf spelen en er was ook een vooraanstaand lid van de Zweedse Academie [die de Nobelprijzen uitreikt, red.] dat heel graag een rol wilde. Grappig genoeg werd juist het personage Friedrich heel populair. Hij is sociaal onhandig, niet van deze tijd, maar hij houdt oprecht van literatuur. Hij is niet uit op macht of seks. Veel oudere kijkers herkenden zich in hem: je hebt gestudeerd, veel kennis vergaard, maar het voelt alsof dat allemaal niks meer waard is. In Zweden zijn we goed in het onschadelijk maken van iedereen met enige autoriteit. We zijn geobsedeerd door alles wat nieuw en jong is, terwijl we een mix nodig hebben. Mensen die twintig of dertig jaar langer hebben geleefd dan ik hebben meer gelezen en gezien, die hebben iets toe te voegen, maar daar is weinig oog voor. Dat is de tragiek van deze tijd.’