Een van de grootste raadsels van de recente filmgeschiedenis is de Iraanse cinema. Hoe is het mogelijk dat in een land, waar zo'n politieke en religieuze repressie heerst, zulke originele, geestrijke en artistieke films worden gemaakt . Veel komt op het conto van Abbas Kiarostami, die in 1969 medeoprichter was van een overheidsburo voor filmeducatie. Hij ontwikkelde zich tot een regisseur met een bijzondere stijl. De belangrijkste kenmerken van die stijl zijn een spel met fictie en werkelijkheid, een gretig gebruik van symboliek en een humanistische thematiek. Kiarostami kon in redelijke vrijheid werken en kreeg navolgers als Mohsen en Samira Makhmalbaf en Jafar Panahi.

Hun films veroverden de westerse festivals, maar vonden in eigen land geen publiek. Een hoogst bevreemdende situatie. IDFA-directeur Ally Derks selecteerde een aantal docu's in Iran, die (direct of indirect) een aanvullend beeld geven van de positie van filmmakers en andere kunstenaars. De films zijn meestal eenvoudige documentaires. Een enkele keer komt het formele spel met feit en fictie terug.

Stardust sprak in Parijs met Mahmoud Chokrollahi, de maker van Et La Creation Fut... De film gaat over enkele van de duizenden vrouwelijke kunstenaars in Teheran, die een weg moeten zien te vinden tussen de traditionele plaats van de vrouw en de glorende maatschappelijke en culturele vernieuwing.

Een aanrader in Focus Iran is Moj Bar Sahel van Ali Mohammed Ghasemi, waarin arme vissers en smokkelaars een dag uit hun leven naspelen.

Huib Stam