HEDWIG (ZINGEND)
My sex change operation got botched
My guardian
angel fell asleep on the watch
Now all I've got is a Barbie doll crotch
I got an angry inch.
---
Het begint in 1994, in een vliegtuig. Acteur John Cameron Mitchell en muzikant Stephen Trask vervelen zich bij de film die wordt vertoond en raken aan de praat. Ze zijn op de hoogte van elkaars werk - Mitchell doet grabbelwerk voor tv, theater en film; Trask leidt de huisband van Manhattans travo-club SqueezeBox - en besluiten samen 'iets' te gaan doen. Dat iets wordt Hedwig and the Angry Inch, een 'post-punk neo-glam rockmusical'. Trask schrijft de muziek en de songteksten, Mitchell de overpijnzingen tussen de nummers door.
Hedwig is een Oost-Duitse transeksueel die zich laat opereren om naar de VS te kunnen als bruid van een Amerikaanse militair. Hoewel de operatie verschrikkelijk mis gaat (er blijft een 'angry inch' achter), bereikt Hedwig het beloofde land. Daar eindigt ze als rockmuzikante, die met begeleidingsband The Angry Inch belangrijke episoden uit haar leven bezingt.
Een paar weken na het gesprek in het vliegtuig verschijnt Hedwig op het podium van de SqueezeBox. Mitchell, voor het eerst van zijn leven in drag, is de verpersoonlijking van de flamboyante transseksueel. Improvisatie speelt een belangrijke rol en tijdens iedere voorstelling groeit de show en het verhaal van de geknotte Hedwig. Na vier jaar is de SqueezeBox te klein en verhuist de show naar een heus theater off-Broadway. Daar begint de zegetocht pas goed. Sterren als David Bowie, Alanis Morrissette en Madonna zijn razend enthousiast, groepen 'Hedheads' gaan meer dan honderd keer naar de voorstelling, er wordt opgetreden bij David Letterman, MTV, en er verschijnt een cd. Vervolgens gaat Hedwig de wereld rond: Keulen, Londen, Toronto, Berlijn, Manila, IJsland (!).
---
HEDWIG
I am thrilled you could join me for the fabulous first night of the
St. Louis leg of my World Tour. And when it comes to huge openings, a lot of
people think of me.
---
Het is slechts een kwestie van tijd voordat
Hedwig verfilmd wordt. Productiemaatschappijen vechten om de rechten. Mitchell
en Trask kiezen voor Killer Films, dat eerder 'moeilijke' films als Happiness,
Velvet Goldmine, American Psycho en Boy's Don't Cry van de grond kreeg. Killer
Films garandeert Mitchell en Trask dat ze het controversiële verhaal voor de
filmversie niet hoeven af te zwakken. Mitchell heeft Spike Jonze (Being John
Malkovich) op het oog voor de regie, en zou ook het liefst niet acteren (hij is
na ruim vijf jaar een beetje moe van Hedwig), maar zal uiteindelijk zowel de
regie doen als de hoofdrol spelen. Trask zit ook in de film (als Angry Inch-
gitarist Skszp), en hij zingt de partijen van Tommy Gnosis.
Tommy (elke
vergelijking met een oude rockmusical van The Who is opzettelijk en allesbehalve
toevallig) plaatste de makers voor nogal wat problemen. In de rockshow krijgen
we hem nooit te zien. Alles wat we van hem weten horen we van Hedwig. Over hoe
ze verliefd werden, hoe hij haar verliet toen hij ontdekte dat ze geen vrouw was
. Dat hij er vandoor ging met al haar rocknummers en zelf een ster werd, terwijl
Hedwig gedwongen was in bars en diners op te treden.
---
TOMMY
Have you... Have you accepted Jesus Christ as your personal Lord and Savior!
HEDWIG
No, but I... I love his work.
---
In de rockshow is er
de suggestie dat Tommy niet echt bestaat, maar een onderdeel van Hedwigs
gespleten persoonlijkheid is. Mitchell in interviews: 'Sommige mensen meenden
dat ik ook Tommy moest spelen in de film, maar dat vond ik absurd. Dan had ik
met mezelf moeten vrijen. Wat op zich thematisch nog wel interessant kan zijn,
maar dan zou je wel het element missen dat je helemaal verliefd bent op iemand
anders.'
In de film is die ambiguïteit (Mitchell: 'ambigu is een duur woord
voor vaag') dus verdwenen. Tommy wordt gespeeld door Michael Pitt (geen broer
van), zoals er ook nieuwe acteurs werden gezocht voor de jonge Hedwig (toen hij
nog compleet was en Hansel heette), zijn/haar moeder, manager Phyllis Stein en
Luther, de Amerikaanse militair die Hansel/Hedwig met drop en Gummibärchen naar
het westen lokt.
---
LUTHER
Oh Baby. To walk away, you got to
leave something behind. Am I right, Mrs. Schmidt?
MOM
I always
thought so, Luther. To be free, one must give up a little part of oneself. And I
know just the doctor to take it.
---
Mitchell was er veel aangelegen dat de filmversie buiten de muren van het theater zou breken en toch de kracht en de energie van de live-show zou behouden. De introductie van de nieuwe acteurs en de verbeelding van de belangrijke episoden uit Hedwigs leven helpen de film, maar het is vooral de beslissing de songs allemaal live in te zingen die de film de rauwe, authentieke en gepassioneerde sfeer van een live- optreden bezorgen. En oprechtheid is essentieel voor deze film, waarin gevaarlijk op de rand van emotioneel en sentimenteel, aangrijpend en camp gebalanceerd wordt.
Hedwig wordt vaak vergeleken met die andere rockmusical waarin crossdressing, in elkaar overlopende seksualiteit, cult en zelfspot zo'n belangrijke rol speelden, The Rocky Horror Picture Show. Een begrijpelijke vergelijking, maar je zou er Mitchell te kort mee doen. Hij heeft de lat voor Hedwig duidelijk hoger gelegd. Zo hanteert hij een heel ander referentiekader. Hedwig kreeg haar naam van een karakter uit Ibsen, het centrale thema (op zoek naar je wederhelft om zo weer compleet te zijn) haalde Mitchell uit Plato's 'Symposium' en het geheel overgoot de (ex-)Katholiek met een gnostisch sausje.
Een ander belangrijk verschil met Rocky Horror is de kwaliteit van de zang en de songs. Zonder beelden zijn de nummers uit Rocky Horror flauw en melig, en wordt de zang irritant theatraal. In Hedwig zit een handvol songs die zo hits zouden kunnen worden: het aangrijpend naïeve 'The Origin of Love', bijvoorbeeld, of meezinger 'Wig in a Box', en vooral het pathetisch maar wonderschone 'Midnight Radio'.
Mitchell blijkt over een heel aardige stem te beschikken. Een beetje als Bowie in zijn Ziggy-tijd, maar dan net ietsje hoger. Je kan bovendien aan hem afzien dat hij gelooft in wat hij zingt, dat de woorden voor hem persoonlijk betekenis hebben. Het is ondenkbaar dat de film zonder Mitchell zo'n succes had kunnen worden.
---
HEDWIG
One day, in the late mid-eighties... I was in my early late twenties
. I had just been dismissed from University after delivering a brilliant lecture
on the aggressive influence of German philosophy on rock and roll entitled: "
You, Kant, Always Get What You Want."
---
Hedwig is het regiedebuut van de inmiddels 38-jarige Mitchell, die als zijn voorbeelden Bob Fosse, Hal Ashby, Robert Altman en John Cassavetes aanhaalt. Het is te hopen dat het niet bij deze ene film blijft, want nog afgezien van het feit dat hij er in slaagde van theater film te maken en precies de juiste toon wist te treffen (over the top maar oprecht), had hij ook de moed om het verhaal af te wisselen met tekenfilmpjes (van Emily Hubley) waarin het platonische thema verder uitgediept wordt.
Mitchell zelf rekent overigens vast op een volgende film, en is momenteel bezig op twee fronten. Een kinderfilm die een kruising moet worden tussen Willy Wonka en Fanny & Alexander, en een seksfilm vol echte seks, die in niets mag lijken op de 'vervreemdende seks' uit de Franse art house-films.