Het geluid van zweepslagen markeerde gisteravond begin en einde van de tien minuten durende film Submission, uitgezonden aan het slot van het VPRO-programma Zomergasten. VVD-politica Ayaan Hirsi Ali was daarin te gast en zij schreef het scenario voor deze door Theo van Gogh geregisseerde film.

Submission is een felle aanklacht tegen vrouwenmishandeling waarvoor de koran volgens Hirsi Ali de grondslag legt. 'De koran schrijft voor dat je een vrouw mag slaan als ze niet gehoorzaam is. Dat wilde ik met deze film aan de kaak stellen.'

Hirsi Ali reciteert buiten beeld teksten uit de koran waarna verschillende vrouwen hun levensverhaal vertellen. De een verhaalt van verkrachting door haar oom, de ander van mishandeling door haar man. 'Geloof in U, onderwerping aan U voelt als zelfverraad. Onder mijn sluier vraag ik om verlossing en U zwijgt', zegt een van hen. De verhalen van deze vrouwen worden doorsneden door beelden van naakte vrouwenlichamen waarop Arabische teksten zijn gekalligrafeerd. Ayaan Hirsi Ali is zich ervan bewust dat de film als een provocatie kan worden opgevat . 'Dat betreur ik. Maar als je bepaalde dilemma's aan de orde wilt stellen, ontkom je daaraan niet. Sommige vrouwen zullen zich van het beeld afwenden, maar ik weet ook dat er vrouwen zijn, die wel moeten kijken.'

Submission is een Engelstalige film die afgelopen maanden in het geheim in Amsterdam is opgenomen. De acteurs zijn onherkenbaar in beeld gebracht om herkenning te voorkomen. Van Gogh heeft de kosten (achttienduizend euro) op zich genomen.

Nederlandse moslims en moslimorganisaties hebben met een mengeling van afschuw en onverschilligheid kennisgenomen van Submission - of ze hebben dat juist bewust niet gedaan. 'Ayaan Hirsi Ali wil een wedstrijd en daarvoor is ze op zoek naar tegenstanders. Maar wij doen lekker niet mee, want als het een wedstrijd wordt, krijg je toeschouwers en dat is wel het laatste waarop we zitten te wachten', aldus Driss El Boujoufi van de Unie van Marokkaanse Moslim Organisaties in Nederland (Ummon).

Mohammed Sini, voorzitter van de stichting Islam en Burgerschap ('Natuurlijk heb ik gekeken. Ik ben een fan van Zomergasten.') vindt dat Hirsi Ali met deze bijdrage aan de discussie haar doel voorbij heeft geschoten. 'Op zichzelf is het goed om te praten over de positie van vrouwen in de islam. Maar dit is voor vrome mensen een enorme schok en een hoop mensen zullen meteen in de verdediging schieten. Daar schieten we niets mee op.'

De grootste ergernis roept Ayaan Hirsi Ali op aan de andere kant van het islamtisch-politieke spectrum: de AEL van Abou Jahjah. Nabil Marmouch is voorzitter van de Nederlandse tak van de AEL. Hij zegt: 'Ik weet wat ze met deze film beoogt en dat is weer extra veel bewaking en dat ze extra zielig wordt gevonden. Hirsi Ali zoekt gewoon de aandacht.'

Ook Marmouch vindt dat de discussie over de positie van de islam in Nederland door de 'provocatie van Hirsi Ali' is verziekt. 'Van Theo van Gogh kun je dit verwachten. Die denkt nooit constructief. Maar zij is een volksvertegenwoordigster. Ik snap niet wat haar bezielt om de miljoen moslims in Nederland te beledigen.' Marmouch denkt dat er, excessen daargelaten, niet zoveel mis is met de positie van vrouwen in de islamitische wereld. 'Nederlanders die iets meer daarover willen weten, moeten niet alleen afgaan op Hirsi Ali. Zij projecteert haar eigen bizarre ervaringen op de hele groep.'