Twee vertegenwoordigers van de Wereldhandelsorganisatie (World Trade Organization, oftewel WTO) geven een powerpoint-presentatie voor een groep studenten in New York. Het onderwerp is hongersnood in de Derde Wereld, waarvoor de WTO een nieuwe oplossing heeft verzonnen: de Re-burger.

Een semi- wetenschappelijke uitleg volgt. Een menselijk lichaam absorbeert maar 20% van het voedsel dat het binnenkrijgt en laat zo 80% van de voedingsstoffen onbenut. Ruimtevaartorganisatie NASA heeft daarom een procédé ontwikkeld waardoor voedsel tot tien keer kan worden hergebruikt.

Een computeranimatie vat een en ander nog eens samen. Een poppetje gaat naar de wc en we zien hoe zijn afval via een buizenstelsel (volgeplakt met het Mc-Donald's logo) wordt weggepompt. De drollen worden opnieuw gedraaid, op een lopende band platgeslagen, op nieuwe broodjes gedaan, verpakt en komen uiteindelijk weer boven in een McDonald's- filiaal ergens in Noord-Afrika.

Een van de kort geknipte en in betrouwbaar pak gestoken mannen legt uit dat menu's 1 tot en met 5 niet meer op verschillende samenstellingen slaan, maar op hoe vaak een burger is hergebruikt.

De studenten beginnen te morren. Boegeroep klinkt. Is het werkelijk de bedoeling van de WTO dat we mensen in de Derde Wereld onze stront laten eten?

Nee, natuurlijk. De bedoeling van de twee mannen in pak is dat het publiek kritisch leert kijken naar het beleid van de WTO. De twee zijn namelijk helemaal niet van de WTO, het zijn Mike Bonanno (38) en Andy Bichlbaum (40), oprichters en gezicht van The Yes Men.

Deze antiglobalistische beweging wil luis in de pels van kapitalistische organisaties zijn door hun standpunten zo uit te vergroten dat de ware bedoelingen zichtbaar worden.

Van vrienden kregen ze eind vorige eeuw het domein www.gatt.org cadeau, dat ze inrichtten alsof het de site van de WTO was (de WTO heette eerder de gatt, de General Agreement on Tarifs and Trade). Op gatt.org trokken ze het WTO-beleid tot in het absurde door , maar desalniettemin werden ze regelmatig uitgenodigd om in het openbaar hun standpunten te komen verduidelijken.

Dat bracht ze eerst in Salzburg, waar ze pleitten voor het verkopen van stemmen aan de hoogste bieder en voor afschaffing van de siësta. Tot hun stomme verbazing werden ze serieus genomen en reageerde iedereen beleefd en welwillend.

Op Salzburg volgde een nieuwe uitnodiging voor een textielcongres in Tampere, Finland. Daarvoor verzonnen ze een stunt die zeker tot hun ontmaskering zou leiden. Dachten ze.

Om het congres in Finland te filmen riepen ze de hulp in van drie vrienden: Sarah Price , Chris Smith en Dan Ollman. 'Mike en Andy wilden het groots aanpakken,' herinnert zich Price, een van de makers van de hilarische documentaire The Yes Men, waarin het duo gedurende een periode van drie jaar wordt gevolgd.

' Aanvankelijk was het idee dat de film alleen over Finland zou gaan, omdat de verwachting was dat ze daar als bedriegers van het toneel gejaagd zouden worden . Ze verdedigen namelijk eerst de slavenarbeid, dat bij hun "onvrijwillig geïmporteerde arbeid" heet, en presenteren als klap op de vuurpijl een glinsterend goudgekleurd spandex pak, met EVA, de Employee Visual Appendage, oftewel: een enorme, opblaasbare dildo met aan het uiteinde een televisieschermpje. Daarop kan de manager van de toekomst op afstand zien of zijn werknemers wel hard genoeg werken. Maar net als in Salzburg gebeurde er niets... Er werd wat gegiecheld om het pak en vervolgens beleefd geapplaudisseerd. De enige boze reactie kwam na afloop van een vrouw die zei dat er ook vrouwelijke managers zijn en dat dit pak zich wel heel eenzijdig richt op mannen!'

Meer uitnodigingen, waaronder die voor de studenten in New York, volgden, en elke keer was een van de makers aanwezig. Toch, benadrukt Price, waren zij niet deel van de show. 'Wij registreerden het alleen. Het is hun ding. Ik beschouw me wel als Yes Woman, maar alleen in de zin dat ik achter hun doelstellingen sta om de hypocrisie van de machthebbers te ontmaskeren en onrecht te bestrijden met humorous activism.'

Mike en Andy hadden volgens Price niets te zeggen over het eindproduct. 'Vanaf het moment dat ze ons vroegen voor de film lag de creatieve verantwoordelijkheid bij ons. Wij legden ze een ruwe versie voor en daar waren ze heel tevreden over. Ze hebben ons nooit gezegd wat er wel of niet in kon.'

Hoewel de presentaties van de Yes Men hilarisch zijn, hadden de makers geen moeite tijdens de opnamen hun lachen in te houden. 'Daar waren we veel te zenuwachtig voor,' aldus Price, 'net als de jongens, trouwens.'

Mike Bonanno en Andy Bichlbaum, die we aan het eind van de film de WTO zien opheffen om plaats te maken voor een organisatie waarin meer aandacht is voor de armen, zijn alweer druk bezig met een nieuw project.

In een grote Bush-promotiebus voeren ze (net als Levy en Sadeghi in VPRO's De Lobbyisten) campagne voor Dubya.

Price zelf is niet bij dit project betrokken, maar weet dat de twee zich voordoen als 'doorgeschoten Republikeinen . Ze stellen mensen voor om niet meer te stemmen, en om meer belasting te betalen zodat de elite minder hoeft te betalen en dat geld kan steken in onze economie. Het is schokkend om te zien hoeveel mensen ondertekenen. Alleen maar om van ze af te zijn. De ironie is dat zolang mensen alles maar ongelezen blijven ondertekenen en niet kritisch nadenken over wat ze door de politiek krijgen voorgeschoteld, de missie van de Yes Men nog niet volbracht is. Hoe fanatieker mensen zullen proberen de Yes Men te negeren, hoe harder Mike en Andy zullen proberen ze wakker te schudden.'

---

Via e-mail werden de Yes Men verzocht zich te onderwerpen aan een Rorschach-test en te reageren op een aantal woorden. Dit was hun reactie:

'Allereerst een Rorschach-reactie op je verzoek: Hoera! Wat een leuk idee.
Bush - fijnknijpen en uitbenen, restanten trots tentoonstellen
Kerry - apart gezicht, slechts af en toe een eikel;
toch niet echt een vriend
Ironie - pathos
Apathie - dood
Subversiviteit - plezier
Autoriteit - vals
Kostuums - bruikbaar
Humor - bruikbaar
Waarheid - onmisbaar
Yes Men - No Men'