Het scheelde niet veel of we hadden een heel andere uitslag gehad. Een andere winnaar, een andere verliezer. Beide onterecht. Dat risico ligt op de loer als mensen online mogen stemmen: dan is er bijna altijd wel een manier om te sjoemelen.

In dit geval ging het om de verkiezing van het beste filmtheater van Nederland, die sinds het voorjaar van 2004 gaande is op Cinema. nl, de filmsite van de Volkskrant en de VPRO. Bezoekers mochten cijfers geven op vier onderdelen, en de Cinema.nl-redactie gaf alvast de voorzet met een beschrijving en beoordeling van 28 filmhuizen.

Er kwamen duizenden stemmen binnen. Na de eerste telling stond het Amsterdamse Cinecenter afgetekend bovenaan. Al snel bleek echter dat iemand, tot verbazing van het theater zelf, geprobeerd had de uitslag te beïnvloeden, door Cinecenter extreem vaak hoge cijfers te geven, en andere filmhuizen veel lage. De gevolgen daarvan werden duidelijk toen we al die frauduleuze stemmen - zo'n 1700 (!) - verwijderden: alle gemiddelden veranderden. Vijven werden zevens, zessen werden achten. Eén filmhuis zakte fiks in de ranglijst. Een ander werd de winnaar.

Vanaf vandaag mag Lux in Nijmegen zich het beste filmtheater van Nederland noemen. Lux, in 2000 geopend door Catherine Deneuve, is naar eigen zeggen het eerste 'art-plex' van Europa. Het telt negen zalen, en trekt jaarlijks meer dan 200 duizend bezoekers. De bezoekers van Cinema.nl gaven Lux een gemiddeld cijfer van 8,5. De redactie gaf het filmtheater op de vier beoordeelde onderdelen - het gebouw, het filmaanbod, de foyer en de vertoning - zelfs vier negens, waarmee het met kop en schouders uitstak boven de andere beoordeelde filmhuizen.

De stemmers mochten hun cijfers ook toelichten. 'Ines' bijvoorbeeld, die Amsterdamse filmhuizen gewend was, verhuisde naar Nijmegen en schrijft dat haar 'de kin op de knieën' viel bij het eerste bezoek aan Lux.À

Wat de bezoekers in Lux waarderen? De gemoedelijke sfeer, het café, het moderne, van alle gemakken voorziene gebouw, het geluid, en het filmaanbod. De enige kritiek betreft het oudere pand Cinemariënburg waar zich twee van de negen zalen bevinden, en waar (volgens 'pierat') elke film 'steevast tien Nijmeegse minuten te laat begint'.

De filmhuisbezoeker houdt van gemak, van optimaal beeld en geluid, van een fris en modern gebouw. De filmhuizen die dat bieden - de Filmschuur in Haarlem, Lumen in Delft, De Keizer in Deventer, het Filmhuis Den Haag - scoren het hoogst. Niemand heeft heimwee naar de sjofele, krakkemikkige vertoningen in achterafzaaltjes met harde stoelen.

Opvallend is dat tien van de 28 filmhuizen gemiddeld een acht of hoger scoren, en de rest daar maar net onder blijft. Je mag concluderen dat deze filmhuizen kwalitatief goed tot uitstekend zijn. Dat vertaalt zich bij de meesten in jaarlijks stijgende bezoekersaantallen. Daar staat tegenover dat een flink aantal in de problemen zit, vooral door dalende of zelfs stopgezette subsidies. Zelfs het succesvolle en hoog gewaardeerde Lux zit momenteel in grote financiële problemen, onder meer door het wegvallen van gesubsidieerde Melkert-banen.

Op onderdelen zijn er in de beoordelingen uitschieters naar boven en beneden. Zo speelt het Cinode in Dordrecht en het Zwolse Fraterhuis parten dat beide geen eigen foyer hebben, en dus op dat onderdeel laag scoren.

Het hoogste cijfer dat de Cinema.nl-bezoekers gaven, is een 9,2 voor het door Joost Swarte ontworpen gebouw van de Filmschuur in Haarlem. De Cinema.nl-redactie gaf een zuinige zeven, omdat het gebouw 'de uitstraling van een filmhuis mist'. Dat is de bezoekers blijkbaar worst.

De uitslag, met tussen haakjes het gemiddelde van de scores:
1. Lux, Nijmegen (8,5)
2. Filmschuur, Haarlem (8,4)
3. Lumen, Delft (8,3)
4. Filmhuis De Keizer, Deventer (8,2)
5. Filmhuis Den Haag (8,2)
6. Cinecitta, Tilburg (8,1)
7. 't Hoogt, Utrecht (8)
7. Concordia K&C Cinema, Enschede (8)
7. Parkfilmhuis, Alphen a/d Rijn (8)
7. Lumière, Maastricht (8)
11. The Movies, Amsterdam (7,9)
11. Schuttershoftheater, Middelburg (7,9)
11. Lantaren/Venster, Rotterdam (7,9)
11. Kriterion, Amsterdam (7,9)
11. Plaza Futura, Eindhoven (7,9)
11. Images, Groningen (7,9)
11. Filmtheater Hilversum (7,9)
18. Filmhuis Gouda (7,8)
18. Springhaver , Utrecht (7,8)
18. Movie W, Wageningen (7,8)
21. Filmfoyer, Tilburg (7,7)
22. Chassé Cinema, Breda (7,6)
22. De lieve vrouw, Amersfoort (7,6)
22. Fraterhuis, Zwolle (7,6)
25. Rialto, Amsterdam (7,5)
26. Cinecenter, Amsterdam (7,4)
27. Cinode, Dordrecht (7,3)
28. Filmhuis Arnhem (6,8)

Topvijf per onderdeel:

Het gebouw
1. Filmschuur, Haarlem (9,2)
2. Lux, Nijmegen (8,6)
3. The Movies, Amsterdam (8,3)
3. Schuttershoftheater, Middelburg (8,3)
5. Filmhuis Den Haag (8,2)
5. Filmhuis De Keizer, Deventer (8,2)
5. Cinecitta , Tilburg (8,2)
5. 't Hoogt, Utrecht (8,2)

Het filmaanbod
1. Movie W, Wageningen (8,8)
2. Filmhuis De Keizer, Deventer (8,7)
2. Lux, Nijmegen (8,7)
4. Lumen, Delft (8,5)
5. Schuttershoftheater, Middelburg (8,4)

De foyer
1. Lux, Nijmegen (8,3)
1. Lumen, Delft (8,3)
1. Lantaren/Venster, Rotterdam (8,3)
4. Images, Groningen (8,2)
5. The Movies, Amsterdam (8,1)
5. Kriterion, Amsterdam (8,1)
5. Filmschuur, Haarlem (8,1)
5. Filmhuis Gouda (8,1)

De vertoning
1. Movie W, Wageningen (8,9)
2. Filmschuur, Haarlem (8,6)
2. Lumen, Delft (8,6)
4. Cinecitta, Tilburg (8,5)
5. Lux, Nijmegen (8,4)
5. Schuttershoftheater, Middelburg (8,4)
5. Filmhuis De Keizer, Deventer (8,4)