Op de openingsavond van het 21ste Amsterdam Fantastic Film Festival kreeg de bijna 85-jarige Harryhausen uit handen van festivaldirecteur Jan Doense de Lifetime Achievement Award uitgereikt.

Harryhausen was de belangrijkste vernieuwer van special effects in de jaren voor de computer. De kunst keek hij af van Willis O'Brien, die met behulp van 'stop motion animation' de gigantische aap King Kong tot leven wist te wekken in de gelijknamige klassieker uit 1933.

Stop motion animation is een proces dat erg lijkt op dat van een tekenfilm, maar dan met beweegbare 3D-figuurtjes. Het model wordt telkens in een iets veranderde positie op film vastgelegd. Als alle beelden achter elkaar worden vertoond lijken de figuren zich te bewegen.

Harryhausens eerste film was Mighty Joe Young uit 1949. Zijn grote voorbeeld O'Brien had hem gevraagd mee te werken aan deze avonturenfilm (alweer over een reusachtige aap), en uiteindelijk was tovenaarsleerling Harryhausen verantwoordelijk voor 85% van alle special effects.

Beroemde Harryhausen-films zijn The Seventh Voyage of Sinbad ( 1958), Jason and the Argonauts (1963), met de klassieke scène waarin de held Jason een zwaardgevecht levert met zeven skeletten, The Golden Voyage of Sinbad (1973) en zijn laatste film, Clash of the Titans (1981).

Na Clash of the Titans gooide Harryhausen de handdoek in de ring met de woorden: 'Ik word doodmoe van het feit dat ik in mijn eentje in een donkere kamer zit te zwoegen op één film, terwijl ieder ander er in dezelfde tijd drie maakt.'

Technisch gesproken zijn de films niet eens van Harryhausen, want op geen van de films staat hij vermeld als regisseur. Maar in de praktijk is hij wel degelijk de maker van eerder genoemde titels, omdat hij vaak de ideeën aandroeg en de special effects in die films een allesbepalende rol spelen. Bovendien werd het acteren zozeer bepaald door de nauwgezet gechoreografeerde gevechten van de acteurs met de dinosaurussen en mythische figuren, dat er voor de regisseur te weinig ruimte overbleef om een film naar zijn hand te kunnen zetten.

Het is dan ook niet toevallig dat Ray Harryhausen nog steeds een begrip is, terwijl de regisseurs met wie hij samenwerkte goeddeels vergeten zijn.

Toch is ook Harryhausen ingehaald door de tijd. Op de computer kan elke naamloze nerd moeilijkere shots uitwerken dan Harryhausen ooit in elkaar kon zetten. En nog sneller ook. Op het beroemde gevecht met de skeletten in Jason and the Argonauts , een scène van amper 3 minuten, knutselde Harryhausen destijds bijna vijf maanden. Het leverde hem wel een terechte plaats op onder de allergrootsten in Hollywood.