'De vraag is natuurlijk, zijn deze mensen ondervertegenwoordigd in films omdat niemand ze wil zien, of zijn ze al die jaren zó weinig aan bod gekomen dat de interesse van het publiek nooit gewekt kon worden?' Vlak voor de Amerikaanse première van zijn nieuwe film Bubble, stelde regisseur Steven Soderbergh zichzelf in een interview deze vraag. Zijn antwoord: 'Ik weet het niet, ik neem aan dat we het wel zullen zien.'
De mensen waar Soderbergh het over had, zijn onopvallende mensen, in onopvallende banen. Geen politie-inspecteurs, dokters of advocaten, zoals in de meeste Hollywoodfilms, maar 'gewone' mensen. Bubble volgt er drie. Alledrie werken ze in een poppenfabriek in en slaapstadje ergens in Ohio. Martha is de dertig al weer even gepasseerd. Ze is vrijgezel en zorgt voor haar oude vader. Kyle is amper twintig en heeft zijn middelbare school nooit kunnen afmaken omdat hij zich onzeker voelt in grote gezelschappen . Hij woont nog bij zijn (alleenstaande) moeder. Rose is ook in de twintig. Ze is net gescheiden van haar kunstenaarsvriendje, met wie ze een zoontje heeft.
Martha, rood haar en iets te dik, ziet Kyle als haar beste vriend. Aan het begin van de film maakt ze een foto van hem, als tastbaar bewijs van hun vriendschap . Kyle laat het zich aanleunen, zolang hij maar met Martha kan meerijden naar het werk. Maar dan stapt Rose hun leven binnen. Zij houdt geen rekening met de ingesleten patronen en verstoort het breekbare evenwicht.
In deze samenvatting klinkt de film nog tamelijk opwindend, maar Soderbergh, die zelf de camera bediende (op de titelrol gebruikt hij het pseudoniem Peter Andrews) en de film ook zelf monteerde (als Mary Ann Bernard), zoomt vooral in op de monotonie en richtingloosheid van hun levens. Dat zou saaie cinema kunnen opleveren, maar Soderbergh (Oscarwinnaar met Traffic en regisseur van de zwoele misdaadkomedie Ocean's Eleven) slaagt er moeiteloos in de aandacht vast te houden.
Dat lukt hem dankzij een aantal - zeker in Amerika - opvallende keuzes. Zo houdt hij het tempo in Bubble bewust laag. De camera beweegt vrijwel niet en er wordt ook nauwelijks in de shots gesneden. Zo dwingt hij ons te kijken naar de details. Naar een lunch die louter bestaat uit fast food, naar gesprekken die niet op gang komen, en als er al gesproken wordt nergens over gaan, en naar de handelingen in de poppenfabriek. Die door de manier waarop ze gefilmd worden - verstild en vaak in extreme close-up - iets onwerkelijks en dreigends krijgen.
De afwijkende filmmuziek, van Guided By Voices-voorman Robert Pollard, staat vaak haaks op de actie, terwijl muziek in de doorsnee Hollywoodfilm de kijker juist voorschrijft hoe hij moet reageren: In Bubble draagt Pollards spel op de akoestische gitaar wel bij aan de sfeer, maar staat het verder volkomen los van de plot.
Niet dat er in Bubble veel plot is. Er is aan het eind van de film een - niet helemaal - onverwachte ontwikkeling, waardoor de film een kop en een staart krijgt, maar tot het zover is kruipt de toch maar 73 minuten durende film langzaam naar het eind.
Soderberghs grootste troef in Bubble zijn de acteurs. Stuk voor stuk amateurs, die in de buurt leven van het slaapstadje in Ohio. Debbie Doebereiner, die Martha speelt, was al 24 jaar manager van een lokale Kentucky Fried Chicken-vestiging toen Soderbergh haar benaderde voor de hoofdrol in Bubble. Debbie accepteerde, en kon de collega's in de KFC er maar ternauwernood van overtuigen dat ze een maand vrijaf moest krijgen om een filmster te worden.
Dustin James Ashley studeert computertechnologie en is net als zijn filmpersonage Kyle bang in grote gezelschappen. De première van de film heeft hij dan ook niet kunnen bijwonen. En Misty Dawn Wilkins (Rose) is kapster in het gehucht Belpre, Ohio, waar ze leeft met haar verloofde en vier kinderen.
De drie 'spelen' hun personages met een vanzelfsprekendheid die grote acteurs (Soderbergh werkte onder anderen met Brad Pitt, George Clooney, Julia Roberts en Michael Douglas) onmogelijk zouden kunnen bereiken. De personages zijn immers afspiegelingen van hun zelf. Soderbergh lette bij de regie dan ook niet op de emoties, maar op de handelingen . Hij vertelde de acteurs waar ze naartoe moesten lopen en wat ze moesten doen, maar vertelde ze uitdrukkelijk niet wat ze moesten voelen. Want dan zouden ze gaan acteren, niet langer zich zelf zijn, en hopeloos door de mand vallen.
Bubble is de eerste van zes 'experimentele films' die Steven Soderbergh voor Todd Wagner en Mark Cubans 2929 Entertainment gaat maken. Wagner en Cuban zijn twee dotcom-miljardairs, die in 1999 hun bedrijf Broadcast.com voor een kleine zes miljard dollar aan Yahoo verkochten. Met dat geld stapten ze de filmindustrie binnen, en produceerden onder andere George Clooney's Oscarkandidaat Good Night. And Good Luck. Naast een filmproductiebedrijf bestaat 2929 Entertainment ook uit een handvol filmtheaters, een digitaal televisiekanaal, en een eigen dvd-label.
Deel van de deal was dat Soderbergh ermee in zou stemmen dat in dezelfde week dat Bubble in de bioscopen werd uitgebracht, de film ook te zien zou zijn op de digitale zender én op dvd verkrijgbaar moest zijn. Soderbergh stemde daarmee in, omdat het volgens hem een ontwikkeling is die niet te stoppen is. Tegen de nationale krant USA Today zei hij: 'Ik ben ervan overtuigd dat over vijf jaar iedere film zo uitgebracht zal worden.' Maar hij stemde er naar eigen zeggen vooral mee in, omdat hij wil dat zijn film door zo veel mogelijk mensen gezien kan worden.
De grote spelers in de filmindustrie reageerden zoals verwacht niet erg enthousiast. Zoals het nu gaat, wordt er in verschillende fases steeds opnieuw aan het zelfde product verdiend. Een succesvolle film draait een week of zes in de bioscopen, daarna zijn de hotels en vliegtuigen aan de beurt, en na een maand of vier verschijnt de film op dvd. Als de dvd-verkoop inzakt kan de film vertoond worden op televisie. Eerst op betaalzenders, en uiteindelijk op de publieke televisie. Film is een kwartje dat door de studio's verschillende keren kan worden omgedraaid.
In opinieblad Newsweek reageerde een studiobaas dan ook furieus op het Bubble-experiment: 'Sinds wanneer is het een grondrecht, dat iedereen maar gelijk moet krijgen wat hij wil? [...] Niet één van de grote studio's overweegt een dergelijke koppeling, en waarom niet? Because it makes no f***ing sense! Denken ze soms dat we hier allemaal gek geworden zijn?'
Ondertussen gaan Soderbergh en zijn vrienden van 2929 Entertainment gewoon verder. De tijd zal leren of ze inderdaad gelijk hebben, en films in de toekomst vaker tegelijkertijd in de bioscoop, op televisie en op dvd te zien zullen zijn .
Ondanks alle commotie bleek Bubble, economisch gezien, een storm in een glas water. De film verdween na drie weken en een opbrengst van $145.000 geruisloos uit de Amerikaanse bioscopen. Nu maar hopen dat ze daar massaal de dvd gaan kopen, want ondanks het alledaagse onderwerp en de onalledaagse uitbreng is Bubble een van Soderberghs interessantere films, en ver te prefereren boven het zouteloze en ongeïnspireerde sterrenvehikel Ocean's Twelve.