Als een songtekst van Tom Waits

Tiger-kandidaat How is your Fish Today? van Xiaolu Guo

Marleen den Hartog ,

How is Your Fish Today is voor de ene helft documentaire en de andere helft fictie. Het geheel is een droomachtig sprookje waarin een scenarioschrijver en het hoofdpersonage van zijn nieuwe film allebei naar een dorpje in het noorden van China, Mohe, reizen. De fictionele gedeelten lopen naadloos over in de realiteit. Uiteindelijk ontmoeten het personage en de scenarioschrijver elkaar.

Idee?
'Een vriend van me is scenarioschrijver en had een script liggen over een moordenaar op de vlucht. Omdat het personage iemand van de Communistische Partij had vermoord, mocht de film niet in China gemaakt worden. Jaren later kwam ik op het idee dat ik het verhaal toch kon gebruiken, door het in een documentaire te verwerken. Aangezien van alles verboden wordt in China, moest het wel wat aangepast worden. Maar de structuur van fictie door documentaire heen geweven werkte goed. Het is een beetje als een songtekst van Tom Waits: half fictie en half realiteit.'

Mohe?
'Ik wilde laten zien dat Mohe helemaal niet zo idyllisch is als in de Chinese boeken wordt beschreven. Ze noemen het altijd een prachtig dorp, onschuldig en onaangetast. Maar in werkelijkheid is het net als ieder ander Chinees boerendorp: arm, onderontwikkeld en naargeestig.'

Idolen?
'Ik vind vooral Franse filmmakers zoals Jean Rouch goed. Rouch experimenteert, net als ik, met de grenzen van documentaire en fictie. Ook hij gebruikt in zijn documentaires acteurs die hun teksten improviseren. Ik houd van regisseurs die fragmentarisch te werk gaan, die kleine beetjes aan elkaar plakken. Maar ik word ook enthousiast van oude Hollywood regisseurs, zoals Billy Wilder. Zij laten zien hoeveel er mogelijk is in film, en dat inspireert me.'

Ambities?
'Ik ga nu beginnen aan mijn eerste volledig fictieve film, en dat vind ik wel spannend. Het gaat over een Chinees boerenmeisje dat van een klein dorp naar de grote stad verhuist, en vervolgens zelfs emigreert naar Europa. Op die reis ontdekt ze haar eigen identiteit en seksualiteit. Ik wil laten zien dat een mens vooral een individu is, en niet een product van zijn cultuur. Zo wil ik ook zelf meer zijn dan alleen een Chinese filmmaker. Mijn identiteit is groter dan mijn nationaliteit.'

Filmen in China?
'Vanwege de strenge censuur is het erg lastig om in China te filmen. De autoriteiten houden je continu in de gaten. Daarom doe je het stiekem en in stilte. Ik gebruik altijd een klein team van mensen, niet meer dan zeven, zodat reizen makkelijk is en de film snel klaar . Toch denk ik dat het filmen in een verboden land meer vergt van je eigen creativiteit. Omdat je niet alles letterlijk kan zeggen wat je wilt, zoek je naar diepere en intelligentere manieren om je boodschap over te brengen. Zo maken filmmakers in China veel gebruik van metaforen. Zo wordt creativiteit gestimuleerd door censuur.'

How is Your Fish Today? wordt vertoond op:
vrijdag 27 januari, 21.30 uur, Pathé 7
zaterdag 27 januari, 10.30 uur, Pathé 7
maandag 29 januari, 13.30 uur, Pathé 7
zaterdag 3 februari, 10 .45 uur, Pathé 7