In de festivalgids staat uitgelegd dat het festival als doel heeft de
representatie van transseksuelen in de media te beïnvloeden, omdat zij al
decennia lang slechts subject zijn in films. Medeoprichter en programmeur van
dit bijzondere filmfestival, Eliza Steinbock erkent dit en voegt eraan toe: ‘
Doel van dit festival is zichtbaarheid.’ Met zichtbaarheid bedoelt Steinbock
niet het beeld van de stereotiepe transseksuelen, dat veelal geschetst wordt in
films, maar de betekenis van de seksuele transformatie voor de transgender en de
impact hiervan op de mensen om hem/haar heen. ‘Het festival is niet alleen
bedoeld voor transseksuelen , maar ook voor de familie en vrienden. We proberen
dus een breder publiek te bereiken, dat te maken heeft met transseksualiteit of
hier interesse in heeft om wat voor reden dan ook.’
Het
filmfestival is woensdagavond merkwaardig genoeg niet geopend met een film. In
plaats daarvan is gekozen voor een optreden van Lazlo Pearlman, die in zijn rol
als Madame Pierre een show weggeeft waarin cabaret, zang, dans en theater
gecombineerd worden vanuit een zogenaamd queer en transgender perspectief.
Steinbock: ‘Op het filmfestival draait het niet alleen om film, maar bespreken
we gender door middel van verschillende kunsten, omdat het onderwerp zelf ook
breed is. Zo hopen we dat een divers programma een diverser publiek aantrekt en
voor meer discussies zorgt. De veelzijdige show van Pearlman sluit hierop aan.’
Dat het festival zich toch voornamelijk lijkt te richten op een publiek van
transseksuelen, blijkt uit kleine dingen. Zo zijn er bij het verkoopkraampje T-
shirts te verkrijgen waarop ‘Is your gender in tune?’ staat afgedrukt en liggen
er brochures van een medische praktijk die zich richt op seksuele transformaties
. Voor de vertoning van de tweede film van het festival houdt festivaldirecteur
Kam Wai Kui een kort praatje, waarin hij iedereen welkom heet en zegt blij te
zijn met het publiek dat is gekomen om de medetransgenders te steunen in hun
transformatie.
Het festival is inderdaad een samenkomst van veel
transseksuelen, die elkaar allemaal via via lijken te kennen en een verwantschap
voelen. Er zijn ook transseksuele bezoekers die in hun eentje naar een
filmvertoning gaan, maar zij worden al snel aangesproken door andere bezoekers
in de rij of in de bioscoopzaal. Tijdens de vertoning van de indrukwekkende en
prijswinnende documentaire Red Without Blue (Brooke Sebold, Benita Sills en Tod
Sills, 2007) klinken er in de zaal geluiden van herkenning, begrip en
verontwaardiging en wordt de doodse stilte na afloop van de film gevolgd door
uitvoerige besprekingen van aangrijpende scènes uit de documentaire. De film
gaat over een tweeling waarvan één jongen als een vrouw door het leven wil gaan
en de ander openlijk homoseksueel is. In het kleine Amerikaanse stadje waar de
tweeling opgroeit brengt dit veel strijd en dramatische ervaringen met zich mee
.
Dat er behoefte is aan de samenkomst in de Balie, blijkt uit het
hoge bezoekersaantal: bijna elke film op het Transgender Film Festival wordt
vertoond in een uitverkochte zaal. Toch vindt het festival slechts eens in de
twee jaar plaats. Steinbock: ‘ Het is simpelweg te veel werk. Op het festival
werkt iedereen vrijwillig, dus iedereen heeft hiernaast nog een baan of studeert
..’ Steinbock legt uit dat er niet altijd nieuwe, geschikte films over
transseksualiteit uitkomen of te verkrijgen zijn. ‘Zo wilden we de nieuwste film
van Jules Rosskam, bekend van de veelgeprezen documentaire Transparent (2006),
vertonen op dit festival, maar daar konden we vorig jaar nog niet aan komen.’
De programmeur van het festival hoopt dat er ooit samengewerkt kan worden met
andere platforms voor transseksuelen op een internationaler niveau. ‘We wisselen
wel al films uit met festivals als het MixFestival in New York. Via de curator
daar ben ik dit jaar aan een paar mooie films gekomen.’ De persoonlijke
favorieten van Steinbock zijn Claudette (Sylvie Chachin, 2008), She’s a Boy I
Knew (Gwen Haworth, 2007) en Transentities (Morty Diamond, 2007), één van de
eerste porno-documentaires over een transseksueel koppel. ‘Films over
transseksualiteit zijn over het algemeen documentaires, dat zie je ook steeds
teruggekomen op dit festival. ’
Op de vraag of er geen negatieve
reacties zijn geweest op het festival reageert Steinbock lichtelijk verbaasd. ‘
Negatief? We hebben alleen maar positieve reacties gekregen. We zijn
teruggevraagd door de Balie en worden positief benaderd door de pers, we hebben
bijvoorbeeld in het Parool gestaan.’ Ze lacht eventjes en zegt dan: ‘We zijn
zelfs in De Wereld Draait Door geweest.’
Het Transgender Film
festival vond plaats van 20 tot en met 24 mei in Cinema de Balie in Amsterdam.