Hoe hol de Oost-Blokregimes waren bleek eind jaren tachtig, toen de een na de andere communistische machthebber het veld moest ruimen. In de meeste landen was de omwenteling opmerkelijk vreedzaam, maar in Joegoslavië sloeg de vlam toen pas goed in de pan. De ene burgeroorlog volgde op de ander. Met Slobodan Molosovics Servië als grote agressor. Ruim tien jaar later zaten de Serven nog steeds met de communistische hard-liner opgescheept.
Op 24 september jl vonden in Servië verkiezingen plaats. Wie zou winnen leek een formaliteit. Communistische leiders worden immers nooit door rivalen verslagen. Met name de kinderen die in de oorlogszuchtige jaren negentig waren opgegroeid dachten daar anders over. Twee jaar was de jongerenorganisatie Otpor bezig de zwijgende meerderheid (=hun ouders) te overtuigen van het feit dat het deze keer wel zin had tegen het zittende regime te stemmen. De resultaten zijn bekend.
Samenstellers Katarina Rejger en Eric van den Broek waren voor, tijdens en vlak na de verkiezingen in Belgrado en volgden de jonge leiders van de Otpor. Het is een kleurrijk en uitermate moedig gezelschap. Een simpele vermelding van leeftijd en aantal arrestaties in beeld vergroot het respect dat de kijker voor deze - voornamelijk - jonge mannen krijgt. Het brein is Vukasin (25 jaar, 7 arrestaties), maar de grootste mond heeft Branko (20 jaar, 12 arrestaties).
Otpor voerde een keiharde campagne (hun leus is bijna letterlijk vertaald: Milosovic rot op) en de aanloop naar de verkiezingen, het tellen van de stemmen en de ontlading na het terugstappen van Milosovic is door de makers spannend in beeld gebracht. Een enkele keer wordt de camera bij geheim overleg geweerd, maar in de regel zaten ze overal bovenop.
De eerste montageversie van de documentaire die maandag door de makers zelf vanuit Belgrado naar Amsterdam werd gebracht, is vandaag in een ingelaste screening te zien (kaarten daarvoor zijn niet meer verkrijgbaar). Enkele fragmenten waren al eerder te zien in het VPRO- programma 7 Dagen.
Otpor: The making of the Revolution - Katarina Rejger
, Eric van den Broek
Nederland 2000, 60 min.
Gerhard Busch