'Ik vroeg God mij voor een poosje blind te laten zijn, want er is zo veel slechts dat we kunnen zien, dat het beeld van wat we in het leven willen bereiken daardoor vertroebeld wordt.' Dit zegt de Braziliaanse jazzmuzikant Hermeto Pascoal in de film Janela da Alma/Window of the Soul van João Jardim en Walter Carvalho. De charismatische multi-instrumentalist is een van de negentien mensen die in de film aan het woord komen over hun ervaringen met zien.
Zo op het oog hebben de negentien geïnterviewden niets gemeen. Wat verbindt immers Nobelprijswinnaar José Saramago met neurobioloog Oliver Sachs, regisseurs Wim Wenders en Agnès Varda met de blinde fotograaf Evgen Bavcar en actrice Hanna Schygulla met het Braziliaanse gemeenteraadslid Arnaldo Godoy? Niets, behalve dan dat ze op enige wijze problemen hebben met hun ogen. De problemen variëren van brildragend tot stekeblind, maar hoe groot of klein de handicap ook , iedereen heeft - gedwongen door de beperkingen - goed nagedacht over wat zicht voor hem of haar betekent.
Het levert een keur aan interessante uitspraken op. Zo bekent Wenders dat ie wel even contactlenzen heeft geprobeerd , maar zijn hoornen bril toch niet kan missen. Dankzij de kaders van zijn brilmontuur wordt hij immers niet afgeleid door alles wat zich daarbuiten afspeelt. Auteur José Saramago vertelt dat hij pas echt leerde kijken toen hij eens in een theater boven de koninklijke loge zat. Wat er vanonderen prachtig en onbereikbaar had uitgezien, bleek van boven een afgebladderd, stoffig geheel.
Negentien interviews levert negentien 'talking heads' op. Maar dat betekent
niet dat Window of the Soul saai of statisch is. De gesprekken worden goed
gedoseerd afgewisseld, waarbij de beste sprekers (Sachs, Saramago, Wenders) de
meeste tijd krijgen. Verder zorgen ook de archiefbeelden, homevideo's en
locatieopnamen voor voldoende afwisseling. Maar de grootste troef zijn toch de
sprekers zelf. Intelligent, maar niet intellectualistisch; humoristisch, maar
nergens banaal; en persoonlijk, maar nooit individualistisch.
En ja, ook
de makers João Jardim en Walter Carvalho dragen beiden een bril.
Windows
of the Soul - João Jardim, Walter Carvalho
Brazilië 2001, 73 min.
27-11-2001, 22:30, City 1
30-11-2001, 13:30, Filmmuseum - Parisien Zaal