'Binnenkort op dvd, nu intekenen!' Zo maakte Moskwood in de dagkrant van het laatste Filmfestival Rotterdam reclame voor haar dvd-release van Andrej Tarkovski's Stalker. Dat was begin februari.
In mei was de dvd nog steeds niet verkrijgbaar. Soelaas bood de mooie dubbeldvd die het Britse Artificial Eye produceerde in samenwerking met The Russian Cinema Council (RusCiCo), momenteel de belangrijkste digitale beheerder van het Russisch cinematografisch erfgoed. De Britse dubbelaar biedt een kraakheldere, krasvrije print van Tarkovski's meesterwerk, een (wat gewaagde) Dolby 5.1-mix èn de originele mono- soundtrack en een aantal interessante extra's. Nadeel van deze dvd is dat de film over twee schijfjes verdeeld is - zelfs in de thuisbioscoop ontkom je soms niet aan een pauze.
Terwijl het stil bleef rond Moskwoods Stalker ging Artificial Eye gewoon door met haar Tarkovski-reeks. Die was begonnen met prachtige releases van Andrei Roebljev en Solaris en werd met Zerkalo (De spiegel) voortgezet. Helaas valt die laatste dvd wat tegen. Aan interessante supplementen geen gebrek, met onder meer een half uur durende toelichting van co -scenarist Aleksander Misjarin over het ontstaan en de betekenis van deze raadselachtige film. Maar het (weliswaar scherpe) beeld doet lang niet altijd recht aan de warme zonsondergang-tinten die de film zijn nostalgische karakter verlenen. Dat blijkt vooral wanneer je de dvd vergelijkt met de Amerikaanse editie van het label Kino (zie de link hiernaast).
Nog erger is dat RusCiCo de soundtrack in de transfer van mono naar 5.1 'verfraaid' heeft met geluids- en muziekeffecten die in de oorspronkelijke film niet voorkomen. Zo klinkt in het ouderlijk huis opeens een koekoeksklok (die ook nog eens de verkeerde tijd aangeeft) en krijgt de voice-over een lelijke, kerkachtige galm. Dergelijke dingen gebeurden ook op de Stalker-dvd, maar die bood tenminste de mogelijkheid terug te schakelen naar het oorspronkelijke monospoor. RusCiCo heeft inmiddels beloofd alle toekomstige Tarkovski-releases, dus ook de nieuwe persingen van eerder verschenen dvd's, te voorzien van het oorspronkelijke geluid.
Helaas komt deze beslissing te laat voor Moskwood, dat nu in een inhaalslag dvd's uitbrengt van Stalker, Andrei Roebljev, Solaris en Zerkalo. Om verdere tijdverspilling te voorkomen ging ook Moskwood met RusCiCo in zee, met als gevolg dat de dvd's volstrekt identiek zijn aan de Artificial Eye-edities. Dus ook hier in drie van de vier gevallen een adembenemende beeldkwaliteit en boeiende extra's als een droomachtige excursie door de overblijfselen van Tarkovski's ouderlijk huis, ook hier de galmende voice-over en koekoeksklok in De Spiegel en ook hier een gesplitste presentatie van Stalker, Andrei Roebljev en Solaris.
'Ons streven is een zo goed mogelijk product af te leveren dat trouw blijft aan het karakter van het origineel,' zegt Wim Dekker van Moskwood in een reactie op deze kritiek. Dekker is dan ook niet tevreden met de dvd's die nu in de winkel liggen. Overwogen wordt om de drie grote films elk op één schijf uit te gaan brengen en Zerkalo eigenhandig van het oorspronkelijke monogeluid te voorzien.
Het zou perfecte, goedgevulde edities opleveren. Tot het zover is hebben de Nederlandse schijfjes als enig voordeel dat ze stukken minder kosten dan hun Brits-Russische tegenhangers.
Beeldformaat
: 2.35:1 (anamorphic widescreen) en 1.33:1 (Zerkalo, Stalker)
Geluidsformaat: Dolby Digital 5.1. en Dolby Digital Mono (Stalker)
Ondertiteling: Nederlands
Distributeur: Moskwood