In het kielzog van de Oscar die documentaire-maker Michael Moore vorig jaar voor Bowling for Columbine kreeg, werd onlangs ook The Big One (1997 ) in Nederland op dvd uitgebracht.

Michael Moore, de te dikke Amerikaanse anti-held met te grote honkbalpet, brak internationaal door met Roger & Me (1989). Daarin deed hij verslag van zijn verwoede pogingen Roger Smith, directeur van een autofabriek in Flint, Michigan, te spreken te krijgen. De documentaire laat iedere mislukte poging zien, wat niet alleen grappige scènes oplevert - Moore laat zich niet zo maar afpoeieren - maar ook spannend wordt, want zal Moore Smith uiteindelijk te spreken krijgen of niet?

Roger & Me had net zo goed Me & Roger kunnen heten, want Moore maakt zichzelf tot hoofdpersoon in een film waarin eigenlijk veel belangrijker zaken aan de orde hadden moeten komen. Het is een kunstje dat zou moeten irriteren, maar dankzij Moore's humoristische halsstarrigheid werkt.

En het werkt al 15 jaar. Getuige de Oscar voor Moore's Bowling for Columbine vorig jaar. Het is dankzij die Oscar dat onlangs The Big One, een documentaire van Moore uit 1997, in Nederland op dvd werd uitgebracht. Helaas zonder extra's.

De modus operandi voor The Big One is bekend. Moore probeert met camera en een handvol lastige vragen in de aanslag 'captains of industry' in het nauw te brengen. Een promotietour voor zijn boek Downsize This! wordt aangegrepen om in de omgeving van de boekwinkels waar hij moet signeren op zoek te gaan naar slechte arbeidsomstandigheden, corruptie en kapitalistisch opportunisme.

Hij bezoekt onder meer de Johnson fabriek in Milwaukee die dichtgaat en naar Mexico verhuist. En dat terwijl het bedrijf het afgelopen jaar een half miljard dollar winst maakte. Moore wil de directeur een cheque van 80 dollarcent overhandigen, het uurloon van een Mexicaanse arbeider.

Zo ver komt hij niet, want Moore 's roem is hem inmiddels vooruitgesneld. Beleefd blijven, en nooit in discussie gaan is het devies. Zodat vrijwel al Moore's pogingen de beoogde captains te confronteren met hun (falende) beleid mislukken.

Op een na. Alleen Phil Knight, de CEO van Nike, laat zich verleiden. Het wordt een vreemd gesprek, waarin zowel Knight als Moore zich geen houding weten te geven. Moore weet heel goed dat een serieus gesprek over kinderarbeid in Indonesië niet past in het format van zijn participerende documentaire, en probeert Knight te verleiden tot pakkende uitspraken. De in jeans gestoken miljardair komt op zijn beurt niet verder dan wat schaapachtig lachen en de vaststelling dat De Amerikaan geen schoenen wil maken.

Het gesprek met Knight, dat aan het eind van de documentaire zit, zou de climax moeten zijn, maar is het niet. Het is de zoveelste ontmoeting tijdens een roadmovie die nergens gaat vervelen, maar ook nergens naar toe gaat.

Beeldformaat: 16:9 (anamorphic)
Geluidsformaat: Dolby Digital Surround 5.1 (Engels)
Ondertiteling: Nederlands
Duur: 90 minuten (hoofdfilm)
Distributeur: A-Film