In tien sequenties, genummerd van 10 tot en met 1, voert de naamloze chauffeur van een taxi gesprekken met wisselende passagiers. Met haar zoon, haar zus, een oude, streng religieuze vrouw en een prostituee die denkt dat ze bij een mannelijke klant instapt, praat ze over opvoeding, geloof, huwelijk en gezin , en over vrijheid.

Ten (2002), van de Iraanse filmmaker Abbas Kiarostami, balanceert op het snijvlak van fictie en documentaire. De acteurs zijn zo overtuigend dat je Ten beleeft alsof je naar een documentaire kijkt. Zo is in de eerste scène de camera een kwartier lang onafgebroken gericht op een jongetje dat met zijn moeder (de chauffeur, die buiten beeld blijft) bekvecht over waarom ze van zijn vader is gescheiden.

Er is geen achtjarige acteur ter wereld die 15 minuten lang zo tekstvast kan zijn en tegelijk zo impulsief kan reageren op alles wat er naar hem geschreeuwd wordt. De kijker kan niet anders dan concluderen dan dat dit echt is. Dat de twee echt ruzie hebben. En toch wordt Ten gepresenteerd als een speelfilm.

Ten is onlangs uitgebracht in een '2DVD Special Edition'. Daarin wordt naast de film ook de documentaire 10 on Ten aangeboden. Verder niets, dus waarom het per se twee schijfjes moesten zijn is onduidelijk. Het oogt, samengebracht in een kartonnen box, overigens wel fraai.

In 10 on Ten richt Abbas Kiarostami- net als in Ten - de camera op de chauffeur van een rijdende auto. Nu is hij het echter zelf die achter het stuur zit. In tien 'lessen' geeft hij zijn visie op film. Vertelt welke onderwerpen voor hem in aanmerking komen, dat een film geen plot hoeft te hebben, dat hij scenario's nooit uitschrijft, dat de auto zijn favoriete locatie voor een film is, en dat hij een enorme hekel heeft aan Hollywood en Het Kapitaal (de uitvinding van de digitale camera, die het mogelijk maakt vrijwel in je eentje een film te maken, beschouwt hij als een godsgeschenk).

Kiarostami toont zich een verbeten en nogal humorloze man , maar misschien moet je dat ook wel zijn om in Iran films van de grond te krijgen. Over de kunstzinnige cinema zegt hij zinnige dingen, en hij staat in 10 on Ten ook regelmatig stil bij Ten, maar een duidelijk antwoord op wat echt in de film is en wat gespeeld geeft hij niet.

Gelukkig biedt het internet uitkomst. Uit interviews, recensies en festivalverslagen blijkt dat de acteurs zichzelf spelen. De chauffeur is echt gescheiden, de jongen is echt haar zoon, de zus echt haar zus, etcetera. Alleen de prostituee is een actrice, want geen enkele echte prostituee durfde het aan in de film te verschijnen.

Maar ... de jongen heeft geen hekel aan zijn moeder en is in werkelijkheid niet zo brutaal. Hij acteerde dus wel degelijk. Al hoefde hij geen dialogen uit het hoofd te leren. Kiarostami vertelt zijn acteurs vooraf waar een scène ruwweg over moet gaan en laat ze vervolgens hun gang gaan.

In 10 on Ten heeft Kiarostami een mooie vergelijking voor die werkwijze. Hij ziet overeenkomsten met polo: 'Ik bepaal de richting, maar de acteurs bepalen het verloop van de beweging.'

Beeldformaat: 1.33:1
Geluidsformaat: Dolby Digital 2.0
Ondertiteling: Nederlands en Frans
Duur: 94 minuten (hoofdfilm); 83 minuten (documentaire)
Distributeur: Moskwood Media