Als een hooggeplaatste werknemer van de autofabriek van Ford werd ontslagen, werd hem dat - begin jaren zestig - niet direct gezegd. In het weekeinde werd het meubilair in zijn kantoor in stukken gehakt. Als hij maandag op zijn werk kwam, wist hij zo dat hij ontslagen was. 'Het was echt krankzinnig ,' zegt Robert S. McNamara, die het verhaal smakelijk vertelt.

Het is één van McNamara's anekdotes die de film The Fog of War niet haalden, maar nu wel op de dvd-versie te zien zijn.

McNamara werkte bij Ford voor hij door John Kennedy gevraagd werd minister van defensie te worden. Na Kennedy' s dood diende hij onder president Johnson; daarna werd hij president van de Wereldbank. Als minister van defensie was hij na Johnson de eerstverantwoordelijke voor de Amerikaanse oorlog met Vietnam. The Fog of War gaat dan ook voor een groot deel over die oorlog, en de lessen die ervan te leren zijn.

Een deel van het materiaal dat documentairemaker Errol Morris niet kon gebruiken in de film, is op de dvd te zien. Het zijn fragmenten die gemonteerd zijn, voorzien van archiefbeelden en muziek, en dus waarschijnlijk pas in een laat stadium afgedankt zijn.

Vaak is wel te zien waarom ze de film uiteindelijk niet gehaald hebben: het zijn mooie verhalen, maar niet essentieel voor de elf lessen die Morris via McNamara wilde vertellen.

Toch voegen ze soms nog iets toe aan het portret dat Morris maakte van McNamara . Zo vertelt McNamara dat hij als minister van defensie onder Kennedy wel eens wilde weten hoe het zat met de 'missile gap' die een grote rol in Kennedy's verkiezingscampagne gespeeld had. Kennedy beweerde dat de Verenigde Staten veel minder kernwapens hadden dan de Sovjet-Unie, en dat daar iets aan gedaan moest worden.

McNamara kwam erachter dat er helemaal geen missile gap was. En als die er wel was, was hij in het voordeel van de Verenigde Staten. Als onervaren politicus - hij was kort daarvoor directeur van een autofabriek - vertelde McNamara in zijn eerste ontmoeting met de pers de waarheid: dat de missile gap niet bestond. De kranten stonden er dezelfde dag bol van, en de Republikeinen eisten het aftreden van Kennedy, die verkiezingen onder valse voorwendselen had gewonnen.

Een beschaamde McNamara meldde zich de volgende ochtend bij Kennedy en bood zijn ontslag aan. Dat weigerde Kennedy - iedereen mocht wel eens iets stoms doen, vond hij.

Toch vraag je je soms af waarom bepaalde scènes de film niet gehaald hebben. Zoals één van de lessen die we volgens McNamara moeten leren van de Vietnam-oorlog: communiceer met je vijand. Er was geen communicatie tussen Washington en Hanoi. Het wordt vooral interessant als McNamara vertelt over de keer dat die communicatie bijna wél tot stand was gekomen. Een speciale boodschapper bracht een bericht naar de Vietnamese leider Ho Chi Minh, waarvan de inhoud 'een stap vooruit' zou zijn. Maar net op het moment dat het bericht onderweg was, werd Hanoi door de Amerikanen gebombardeerd. Een voorbeeld van de manier waarop verschillende onderdelen van het Amerikaanse bewind langs elkaar heen werkten. Wat, vraagt Morris, hadden de Amerikanen dan tegen Ho Chi Minh willen zeggen? McNamara is eerlijk: 'Daar waren we nog niet uit.'

In een ander fragment vraagt Morris McNamara nog eens waarom hij in de film zo terughoudend is met zijn uitlatingen over Vietnam. Ik wil het er gewoon niet meer over hebben, zegt McNamara. Als de kijkers echt meer willen weten, moeten ze mijn boeken maar lezen. Wie naar de film gaat, zou eerst zijn boek In Retrospect moeten kopen. Dat moet Morris, zegt McNamara schertsend, maar verplicht stellen: wie een kaartje wil kopen, moet dat boek kunnen laten zien.

Er hadden nog veel meer extra interviewfragmenten op de dvd mogen staan. Overigens is er nog een extra'tje: in de film zijn de elf 'lessen van McNamara' verwoord door Morris, op de dvd is McNamara's eigen versie te lezen, met tien lessen. Het is zonneklaar waarom Morris die tien lessen niet in de film heeft gebruikt: ze zijn lang en ingewikkeld geformuleerd. Maar nu ze op de dvd zijn gezet, is McNamara's moeite in elk geval niet voor niets geweest.

Beeldformaat: 16:9
Geluidsformaat: Dolby Digital 5.1
Ondertiteling: o.m. Nederlands, Engels, Frans, Turks, Grieks
Duur: 102 minuten (hoofdfilm)
Distributeur: Columbia Tristar Home Entertainment