De feiten
Geboren: 24 juli 1952, Louisville, Kentucky.
Actief als: regisseur, producer, schrijver, editor, acteur, fotograaf en muzikant. Bijzonderheid: schreef roman Pink en bracht fotoboek 108 Portraits uit . Regisseerde ook videoclips, zoals Under the Bridge van The Red Hot Chili Peppers.
Eerste film: Fun With a Bloodroot (1967, kort filmpje op 8 mm); Van Sant zegt zelf de korte film The Discipline of DE (1978), naar een verhaal van William S. Burroughs, als zijn eerste serieuze film te beschouwen. Zijn eerste lange film is Mala Noche (1985).
Prijzen: Gouden Palm en regieprijs in Cannes voor Elephant (2003), Oscarnominatie voor Good Will Hunting (1998), prijs voor beste buitenlandse film van Franse filmcritici voor Elephant (2004), prijzen van de bond van Amerikaanse filmcriciti voor Drugstore Cowboy ( beste regisseur en beste scenario, 1990), Razzie Award voor slechtste regisseur voor Psycho (1999).
Beste film
Drugstore Cowboy ( 1989), My Own Private Idaho (1991), To Die For (1995), Gerry (2002), Elephant ( 2003), Last Days (2005).
Inspiratie
Experimentele New Yorkse filmmakers als Jonas Mekas en Andy Warhol; specifieke regisseurs die Van Sant als grote invloeden noemde zijn Werner Herzog en Stanley Kubrick. Films : Sátántángo van Béla Tarr (wiens stijl van lange takes van grote invloed was op Van Sants film Gerry) en de film Jeanne Dielman van Chantal Akerman. Beat- schrijvers Allen Ginsberg en William S. Burroughs, aan wie Van Sant Good Will Hunting opdroeg. De dood van de door hem geliefde acteur River Phoenix was de inspiratiebron voor Van Sants roman Pink.
Handelsmerk
Lijkt twee totaal verschillende regisseurs in zich te herbergen: de maker van kleine, onconventionele films als Gerry (2002) en de regisseur van gelikte Hollywoodproducties als Finding Forrester (2000). Richt zich in zijn eerste films vooral op de zelfkant van de samenleving, met junkies, hoerenjongens en loners als belangrijkste personages. Maakte bij wijze van experiment een consciëntieuze remake van Alfred Hitchcocks Psycho, en riep daarmee vooral onbegrip op. Koos in zijn laatste drie films Gerry, Elephant en Last Days voor een ingehouden stijl, met vaak lange shots. Speelt met de tijdsbeleving van de kijker door gebeurtenissen die tegelijkertijd plaatsvinden, na elkaar en vanuit verschillende perspectieven te laten zien. Biedt geen hapklare verklaring voor de schokkende gebeurtenissen in de films, zoals de schietpartij op een school in Elephant, of de zelfmoord van Blake in Last Days - waarmee hij de kijker tot een eigen interpretatie dwingt. Werkte bij zijn laatste films met een minimaal script. Verwerkt in zijn films vaak beelden van zoenende of vrijende mannen, zonder dat Van Sant - die nooit een geheim heeft gemaakt van zijn homoseksuele geaardheid - daar nadrukkelijk een statement mee maakt.
Van Sant over Van Sant
'Ik heb overwogen mijn naam te veranderen, om te ontsnappen aan het feit dat ik een soort merknaam geworden ben.'
'Deels geloof ik in anonieme kunst. Dat vond ik interessant aan de boeken die Jamake Highwater schreef over kunst vóór de Renaissance. Toen ging het om de gemeenschap, niet om de zelf-expressie van een kunstenaar. Good Will Hunting en Finding Forrester beschouwde ik als films voor het volk. Daarbij wilde ik niet gehinderd worden door mijn eigen stijl. Ik weet niet of het mogelijk is, maar dat was mijn overweging.'
'De bevrijding van Gerry was om te merken hoe overschat en overbodig scenario's zijn, als je werkt met mensen op dezelfde golflengte. Dat je gewoon bij elkaar gaat zitten: hoe nu verder?'
'Ik zat zelf op zo'n school en heb meer dan eens moordneigingen gehad. ' (over Elephant )
'Als je begint met tekenen of schilderen is de eerste vraag: waar komt de horizon? Hoog in het kader, laag in het kader, diagonaal? Daarmee kun je een leven lang bezig zijn, met één richtlijn: kies nooit het midden, dat wordt gegarandeerd saai. Dat is wat ik doe: wegblijven uit het middengebied. Dat probeer ik tenminste.'
'Ik koos voor dit verhaal omdat het net zo'n uitvoerig beschreven nieuwsgebeurtenis is als de schietpartij op Columbine. Cobains dood was constant op tv, op MTV tenminste. Volgens mij is het verhaal dat een journalist er van maakt, even fictief als een fictiefilm. En filmmakers zijn degenen die er op af kunnen gaan en met antwoorden kunnen komen. Al was Last Days niet bedoeld als een letterlijk onderzoek; het is meer een poëtisch onderzoek.'
'Als je geen verhaal hebt en niet weet hoe de gebeurtenissen zich gaan ontvouwen, is het alsof je in een auto stapt zonder benzine.'