De verbluffende ego-documentaire Tarnation van regisseur Jonathan Caouette is een toevalstreffer. Een kunstfilm, die - tenminste in thuisland Amerika - zijn weg heeft gevonden naar een groter publiek. De film was ook in Nederland te zien, maar verdween hier tamelijk geruisloos uit de bioscopen. De film verdient een tweede kans, en krijgt die nu op dvd.

Tarnation is een 88 minuten durende kakofonie van beeld en geluid, samengesteld uit home video's, familiefoto's, beelden uit tv-series, fragmenten uit speelfilms, flarden van telefoongesprekken, enzovoort, enzovoort.

Het is alsof je in het hoofd van Caouette zit. Beelden gaan in elkaar over, herhalen zich, splitsen zich. En elke scène is gemonteerd op de desolate muziek van bands als Low, Sigur Rós, Magnetic Fields en de Red House Painters.

Muziek en beeld komen uitstekend tot hun recht op de dvd. Misschien nog wel beter dan in de bioscoop, omdat de televisie intiemer is. Naast de film staan er op de dvd ook enkele interessante extra's.

Onder Bonus tracks (ong. 5 min.) staan twee beeldcompilaties die de film niet gehaald hebben. En onder Extended Rushes (ong. 20 min.) vind je de lange versies van opnamen waaruit Caouette voor zijn film maar flarden heeft gemonteerd.

Als je de originele versies vergelijkt met de filmversies, blijkt pas hoe groot het talent van Caouette is. Zet de filmversie van bijvoorbeeld het moment waarop de elfjarige Caouette (veel te) overtuigend een mishandelde vrouw speelt af tegen het veel langere origineel, en je gelooft nooit dat dit de eerste film is die Caouette gemaakt heeft, dat hij geen enkele filmopleiding heeft gehad en dat hij Tarnation thuis op zijn I-Mac in elkaar heeft geknutseld.

Belangrijkste extra is een commentaartrack van Caouette. Het werd ingesproken op Valentine's Day (14 februari) 2005, dus ruim na de Amerikaanse bioscooprelease en de tocht langs de festivals. Dat is van belang, omdat Caouette in zijn commentaar regelmatig refereert aan reacties die hij op zijn film heeft gekregen.

Vooral de kritiek dat hij onethisch is omgesprongen met enkele pijnlijke beelden van zijn dementerende grootmoeder heeft hem aangegrepen. 'Ik zal nooit meer vergelijkbare beelden schieten van mijn familieleden,' belooft hij.

Maar even later, bij de scène waarin zijn schizofrene moeder met een pompoen speelt, is het alweer: 'Veel mensen vragen me waarom ik de camera heb laten lopen. Maar mijn moeder en ik hebben plezier hier. Geloof het of niet, voor ons is het gewoon.'

Als mensen het over exploitatie hebben, ziet hij dat als het over- intellectualiseren van iets onschuldigs. Bovendien, hij kan het niet helpen, want Jonathan Caouette is een 'die hard truth junkie'.

Beeldformaat: 4:3 (origineel filmformaat)
Geluidsformaat: Dolby Digital 5.1 en 2.0
Ondertiteling: Nederlands en Frans
Duur: 88 minuten (hoofdfilm)
Distributeur: Video/Film Express