'Film is voor mij cultuurgebonden. Ik weet niet of ik in een andere taal iets te zeggen heb,' verklaarde de Taiwanese regisseur Hou Hsiao-hsien in 2002. Dat hij in een andere taal wel degelijk iets te zeggen heeft blijkt uit zijn nieuwste film Le Voyage du Ballon Rouge, die binnenkort in de bioscoop draait. De Franstalige film is het eerste project dat Hsiao-hsien buiten Azië maakte. In Op Scherp een portret van deze ingetogen grootmeester, die tot de invloedrijkste filmmakers van het moment gerekend wordt.

De feiten
Geboren: 8 april 1947, Meixian, Guangdong, China, in 1949 met zijn ouders naar Taiwan geëmigreerd.
Actief als: regisseur, schrijver, producer, acteur

Eerste film: Jiushi liuliu de ta (1980), ook wel bekend als Cute Girl of Lovable You

Prijzen: Jury Prijs op het filmfestival van Cannes in 1993 voor Hsimeng Jensheng/The Puppetmaster, Fipresci-prijs op het filmfestival van Berlijn in 1986 voor Tong Nien Wang Shi/The Time to Live and the Time to Die, Rotterdam Award op het Rotterdams filmfestival in 1987 voor Tong Nien Wang Shi, Akira Kurosawa Award op het filmfestival van Tokio in 2005, Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië in 1989 voor Beiqing Chengshi/A City of Sadness

Beste film
Beiqing Chengshi (1989), ook bekend als A City of Sadness, was de eerste Taiwanese film die inging op het beruchte 'incident' van 28 februari 1947, toen de Chinese regering zo'n 20.000 deelnemers aan een protestdemonstratie vermoordde, waarna een lange periode van strenge repressie volgde. Een politiek gedurfde film, die in Venetië de eerste Gouden Leeuw voor een film in de Chinese taal kreeg en Hou Hsiao-hsiens reputatie als één van de meest vernieuwende en invloedrijkste filmmakers vestigde. Ook de moeite waard: Tong Nien Wang Shi/The Time to Live and the Time to Die (1985), Hsimeng Jensheng /The Puppetmaster (1993), Nanguo Zaijan, Nanguo/Goodbye South, Goodbye (1996), Three Times (2005).

Slechtste film
In het oeuvre van Hou Hsiao-hsien niet te vinden. De enige film die enigszins afwijkt, is Zai Na Hepan Qingcao Qing (1982), ook wel The Green, Green, Grass of Home. Een vroege film van de Hou Hsiao-hsien-film die niet slecht is, maar een commerciëlere en oppervlakkiger stijl heeft dan zijn latere werk.

Handelsmerk
Lange, statische shots met lage camerastandpunten. Minimalistische aanpak die verwant is met de Japanse regisseur Yasujiro Ozu, met aandacht voor de nuances van menselijke gevoelens, waarbij extravert melodrama wordt vermeden. De toon is melancholiek. Inhoudelijk gaan veel van zijn films over de veranderingen in de Taiwanese cultuur, zoals industrialisatie en verstedelijking. Hou laat de gevolgen zien die zulke veranderingen hebben voor individuen en gezinnen. Het gaat in zijn werk vaak om persoonlijke of nationale identiteit - wat het betekent om Taiwanees te zijn bijvoorbeeld, geen gekke vraag in een land dat een voormalige Japanse kolonie is en sinds 1945 een Chinees bestuur heeft. Maakt veel gebruik van improvisatie.

Hou Hsiao-hsien over Hou Hsiao-hsien
'Cinema is een ruimte waar we onze verborgen gevoelens en dierlijke lusten gereflecteerd zien. Als in een kerk kunnen we ons dan van die emoties losmaken, en gelouterd worden.'
( Trouw, 2002)

'Misschien is het gebruik van totaalshots en langzame panshots een beetje gewoonte van me geworden en heb ik het geduld niet om het anders te doen. Maar voor mij werkt het. Eén beeld van het decor, acteurs erin en dan moet het maar gebeuren. Als het goed is dan ontstaat de dynamiek vanzelf . Als het niet goed is, gooi ik die scène weg.'
(De Filmkrant, 2002)

‘Ik zag in die film een echo van mijn eigen jeugd in Taiwan. Een arme periode, begin jaren ’50, kort na de burgeroorlog. We werden streng opgevoed, je mocht heel weinig.’ (over Le Ballon Rouge)
(VPRO Gids, 2008)

'Het feit dat de camera meer beweegt in mijn recente films heeft te maken met de tijd waarin we leven. Alles gebeurt nu heel snel. Als ik naar het verleden kijk, naar oude familiefoto's, komt de tijd tot stilstand. In mijn eerdere films wilde ik die stilstand laten zien. Ik gebruik nu meer close-ups en medium shots. Anders zou je simpelweg niet kunnen zien wat er gebeurt. Daarvoor zijn er te veel details in de wereld van nu.'
(elusivelucidity.blogspot.com, 2006)

'Film is voor mij cultuurgebonden. Ik weet niet of ik in een andere taal iets te zeggen heb.' (Op de vraag of hij een Engelstalige film zou willen maken.)
(De Volkskrant, 2002)

'Als ik enige vaardigheid heb, is het op het gebied van problemen oplossen. Geconfronteerd met de fysieke werkelijkheid van de locatie en de acteurs, begin ik ideeën te krijgen.'
(Canadian Film Institute, 2005)

'Realisme is belangrijk in mijn films. Ik vind het bijvoorbeeld belangrijk dat we alle dialogen op locatie opnemen. In actiefilms of thrillers worden geluiden vervormd en uitvergroot. In mijn films is dat niet nodig.'
(elusivelucidity.blogspot.com, 2006)

‘Mijn vader wilde maar een paar jaar in Taiwan blijven, en daarna naar China terugkeren. Maar na 1949 was dat onmogelijk. Ik ben zelf nog steeds niet teruggegaan naar China. De tijd is nog niet rijp.’
(The Guardian, 2005)