De feiten
Geboren: 1 december 1935, Brooklyn, New York
, als Allen Stewart Konigsberg.
Actief als: regisseur, acteur, schrijver , componist, producer.
Eerste film: als scenarioschrijver The Laughmaker (korte film uit 1962 van Joshua Shelley), als acteur What's New, Pussycat (1965 ), als regisseur What's Up, Tiger Lily? (1966).
Prijzen: Oscars in 1978 voor Annie Hall (beste regisseur, beste scenario), in 1987 voor Hannah and her Sisters (beste scenario); Oscarnominaties voor onder meer Interiors, Manhattan, Broadway Danny Rose, The Purple Rose of Cairo, Radio Days, Crimes and Misdemeanors en Bullets over Broadway; Golden Globe in 1986 voor The Purple Rose of Caire (beste scenario); American Comedy Award in 1987 voor Hannah and her Sisters; Zilveren Beer op het filmfestival van Berlijn in 1975 voor zijn hele oeuvre; BAFTA Film Award in 1978 voor Annie Hall, in 1980 voor Manhattan, in 1985 voor Broadway Danny Rose, in 1986 voor The Purple Rose of Cairo, in 1987 voor Hannah and her Sisters en in 1993 voor Husbands and Wives; FIPRESCI-prijs op het filmfestival van Cannes in 1985 voor The Purple Rose of Cairo; Franse César-prijzen in 1980 voor Manhattan en in 1986 voor The Purple Rose of Cairo; Directors Guild of America-prijs in 1978 voor Annie Hall en in 1996 een Lifetime Achievement Award; Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië in 1995 voor zijn hele oeuvre; Writers Guild of America-prijzen in 1978 voor Annie Hall, in 1985 voor Broadway Danny Rose, in 1987 voor Hannah and her Sisters en in 1990 voor Crimes and Misdemeanors.
Beste film
The Purple
Rose of Cairo (1985); leuk gegeven - acteur loopt tijdens filmvertoning ineens
uit de film, van het doek af, de bioscoop in - is mooi en geestig uitgewerkt in
één van Allens vele odes aan de cinema, geïnspireerd door Buster Keatons
Sherlock, Jr. Zonder Allen zelf, maar met Mia Farrow. Ook zien: Annie Hall (1977
), Manhattan (1979), Bullets Over Broadway (1994), Deconstructing Harry (1997),
Match Point (2005).
Slechtste film
Celebrity (1998
) is één van de half of niet geslaagde films die Allen het afgelopen decennium
maakte, waarin bovendien de hoofdrolspeler een vervelende Allen-imitatie doet;
hier is het Kenneth Branagh, in Melinda and Melinda (2004) was het Will Ferrell.
Handelsmerk
Het beeld dat Woody Allen als acteur in
zijn eigen films vooral oproept is dat van de neurotische, klungelige en
hulpeloze intellectueel die zich staande houdt met een eindeloze hoeveelheid
grappen, die vaak ten koste van hemzelf gaan. De regisseur Allen heeft geen last
van die hulpeloosheid: hij is een meester in het maken van slim geconstrueerde
, verfijnde relatiekomedies, waarin hij op een lichtvoetige manier
bespiegelingen over cinema, literatuur, beeldende kunst, filosofie en het leven
verwerkt. Kenmerkend is ook het gebruik van muziek, vooral jazzmuziek uit de
jaren dertig en veertig. Naast zijn komedies maakte Allen een aantal serieuze
drama's die sterk waren beïnvloed door het werk van Ingmar Bergman.
Allen over Allen
'Ik heb ongelooflijk veel geluk gehad. Als ik
niet het talent had gehad om mensen te amuseren, had ik een of andere baan
moeten vinden, ik weet niet wat. Maar door een speling van de natuur kon ik
grappen maken en amusant zijn. Ik heb een erg bevoorrecht leven geleid.'
(
NYC Round Table, 2000)
'Als ik had mogen kiezen, had ik het talent willen
hebben van Tennessee Williams of Eugene O'Neill. Helaas ligt mijn talent in
comedy. Soms krijg ik een idee voor een serieuze film en maak ik die, maar die
ideeën komen niet zo makkelijk. Ik ben er minder thuis in. Ik zou liever
serieuze films maken met zo nu en dan een comedy tussendoor. Maar je moet het
doen met waar je mee geboren bent.'
(The Guardian, 2001)
'Als klein
jongetje vond ik het leven al meer tragisch dan komisch, en zo ervaar ik het
nog steeds. Ik wilde altijd dramatische, tragische stukken schrijven, maar mijn
gave ligt meer op het komische vlak. Door Melinda and Melinda ben ik erachter
gekomen dat er geen verschil bestaat tussen het schrijven van tragisch of
humoristisch materiaal, omdat de levenshouding die erachter zit vrijwel gelijk
is. De een ervaart het leven als gewoon tragisch en de ander als erg tragisch.
Hij moet wel grappen maken, anders blijft alleen zelfmoord als optie over. Zoals
je begrijpt behoor ik tot de tweede groep. Het leven bestaat voor mij uit
allerlei strategieën om de ellende te doorstaan, zoals anderhalf uur naar Fred
Astaire kijken of wat aardige momenten met mijn vrouw.'
(De Volkskrant,
2005)
'Al sinds ik begon met films maken heb ik mensen moeten vertellen
dat er niet zo'n grote overeenkomst is tussen degenen die ik in films speel en
mijzelf. Maar om de een of andere reden willen ze dat niet weten. Ik denk zelfs
dat ze dan de films minder leuk zouden vinden. In het echte leven ben ik
redelijk competent, ik werk hard, leid een heel middle class-bestaan.'
(
The Guardian, 2001)
'Ik was onlangs in gesprek met Martin Scorsese en
merkte op dat ik niemand beïnvloed heb, terwijl ik zijn invloed voortdurend zie
, in vrijwel elke film die ik zie. Terecht, want hij is briljant. Ik zie de
invloed van Altman, van Coppola. Maar die van mij zie ik niet echt. In elke
discipline heb je zulke mensen, die prima werk maken maar niemand beïnvloeden.
Thelonious Monk bijvoorbeeld. Ik zou heel verbaasd zijn als iemand mij als
voorbeeld noemde.'
(NYC Round Table, 2000)
'Ik geniet erg van het
schrijven van een film. In de eerste plaats omdat je er je huis niet voor uit
hoeft. En het heeft nog niet de test van de werkelijkheid hoeven doorstaan. Als
ik aan het schrijven ben, is de film nog een meesterwerk; het budget en de tijd
die je hebt voor de opnamen doen er nog niet toe. Als je de film gaat maken,
wordt datgene dat in je gedachten een meesterwerk als Citizen Kane of Grande
Illusion zou worden, langzamerhand een vernederende catastrofe. Je bidt dat het
niet ál te gênant wordt.
(The Guardian, 2001)
'Ik vind politiek
niet diepgaand genoeg om als kunstenaar te behandelen. Het verhaal van de
mensheid bestaat uit moord, het enige dat verandert zijn de uiterlijkheden en de
versierselen. In 2001 hebben een paar fanatici Amerikanen vermoord, nu zijn de
Amerikanen Irakezen aan het vermoorden. Toen ik klein was, moordden de nazi's
joden uit. Nu zijn joden en palestijnen elkaar aan het afslachten. Politiek is
vluchtig en betekenisloos, omdat alles zich constant herhaalt.'
(Der
Spiegel, 2004)
'Ik maak veel films. Sommigen zijn redelijk goed, andere
matig. Deze is goed geworden, dat zie ik zelf ook wel. Ik moet zeggen dat ik er
al het geluk bij heb gehad dat een regisseur zich kan wensen. Scarlett Johansson
was beschikbaar in de tijd dat ik haar nodig had. Als ik een regenachtige dag
nodig had, regende het. Als de zon moest schijnen, scheen de zon. Het leek wel
alsof ik de film niet kón verpesten, hoe hard ik het ook zou proberen.'
(
over Match Point. LA Weekly, 2005)