Ooit ontnamen blanke kolonisten de aboriginals hun traditionele cultuur. De Nederlands-Australische regisseur Rolf de Heer brengt haar met 10 Canoes terug. Het fictieve verhaal over de aboriginal jager Dayindi die verliefd wordt op de vrouw van zijn broer, moest een ode worden aan hun authentieke, verdwijnende leefwijze. Op de dvd is behalve de film ook de documentaire The Balanda and the Bark Canoes te vinden, over de barre omstandigheden waaronder De Heer zijn film maakte. The Balanda and the Bark Canoes werd vorig jaar tijdens het documentaire festival in Amsterdam vertoond.

In de jaren dertig van de vorige eeuw maakte de antropoloog Donald Thomson duizenden foto's van de Yonglu stam. Eén ervan laat tien mannen in zelfgemaakte kano's van boombasten zien. Die foto inspireerde de Nederlands-Australische regisseur Rolf de Heer tot 10 Canoes, het moeilijkste, en meest bevredigende filmproject dat hij ooit was aangegaan.

Ruim twee jaar voorbereidingen had De Heer nodig voordat hij met zijn camera's het moeras in trok. De aboriginals stelden strenge voorwaarden aan een film over hun wereld. Alleen als de balanda (de blanke) respect toonde voor de oorspronkelijk bevolking, en het verhaal op hun manier vertelde, gingen ze akkoord. Dat betekende onder meer dat het teloorgegane ambacht van kano maken nieuw leven moest worden ingeblazen, en dat de casting de strikte afstammings- en familiewetten zou volgen. Als in de film twee mensen getrouwd zijn, dan moest dat in het echt ook zo zijn.

Bobby, de jongen die het beste Engels spreekt maar geen flauw benul heeft van het culturele erfgoed van zijn voorouders, is blij met de komst van de filmploeg. Door de plaatjes die De Heer hem in een boek laat zien, en het vervaardigen van de kano's samen met de oude mannen van zijn stam, begrijpt hij steeds beter wat er verloren is gegaan.

Op de eerste draaidag zijn er nog maar twee traditioneel gemaakte kano's klaar in plaats van tien, en dertig speren in plaats van driehonderd. Het zou slechts een van de weinige problemen zijn die De Heer moest oplossen tijdens de draaiperiode. De verwarring bij de acteurs over wat repetitie en wat echt was, bezorgde hem hoofdbrekens. Om nog maar te zwijgen van de grillige stamoudste, Peter Minygululu. Die verdween soms zomaar opeens tijdens de opnamen, omdat hij zich schaamde, of het niet eens was met de verhaallijn.

David Gulpilil, die de rol van de verteller heeft in 10 Canoes, maakt zich zorgen om het koppige gedrag van de oude man. Hij begrijpt het niet en brengt zo de film in gevaar, denkt Gulpilil. Dat is kwalijk, want als er straks niets meer van de aboriginal cultuur gedocumenteerd is, zullen de blanken het kleine beetje dat nog rest straks ook confisqueren. Toch?

Gulpilils angst bleek ongegrond. Het Australisch Film Instituut overlaadde 10 Canoes met prijzen, waaronder die voor Beste Speelfilm en Beste Regie.

Extra's:
The Balanda and the Bark Canoes (Making Of, 52 min)
Beeldformaat: Anamorphic 16:9 (zwart-wit en kleur)
Geluidsformaat: Dolby 5.1 (Aboriginal, Nederlands ondertiteld)
Duur: 90 minuten (hoofdfilm)
Distributeur: Homescreen