David Lynch werd in zijn loopbaan afwisselend omarmd en verstoten door de grote studio's, maar samen met medeauteurs als Tim Burton en Terry Gilliam, houdt David Lynch in Hollywood het surrealisme levend. Op 5 april komt zijn nieuwe film Inland Empire uit. Tegelijkertijd verschijnt het tweede seizoen van de geruchtmakende tv-serie Twin Peaks op dvd.

De feiten
Geboren: 20 januari 1946, Missoula, Montana , als David Keith Lynch.

Actief als oa: regisseur, scenarist, art director, producent en componist.

Eerste film: Eraserhead (1977) (eerste korte film Six Figures Getting Sick uit 1966 duurt 4 minuten).

Prijzen oa : Oscarnominaties voor beste regie voor Elephant Man in 1981, Blue Velvet in 1987 en Mulholland Drive in 2002; Gouden Palm voor Wild at Heart in 1990 en Mulholland Drive in 2001; BAFTA-nominatie voor beste regie voor The Elephant Man in 1981; César voor beste buitenlandse film voor The Elephant Man in 1982 en Mulholland Drive in 2002; Life Time Achievement Award Venetië 2006.

Beste film
Eraserhead (1977). Als je de moderne Lynch (Lost Highway, Mulholland Dr., Inland Empire) al onbegrijpelijk vindt, bijt dan je tanden maar stuk op Lynch' filmdebuut, Eraserhead. Bizar, surrealistisch en compromisloos. Maar elk shot is een genot. Net als de industriële soundtrack, die de impact van deze filmische nachtmerrie nog eens verdubbelt. Ook zien: Blue Velvet en de pilotaflevering van Twin Peaks, en ach, eigenlijk al zijn films behalve Dune.

Slechtste film
Dune (1984). Na de acht Oscarnominaties voor The Elephant Man (1980) kreeg Lynch een torenhoog budget tot zijn beschikking voor de verfilming van Frank Herberts science fiction roman. Ondanks al z'n visuele pracht verzandde Dune in een warboel van toekomstvisioenen. Bovendien: Sting in een blauwe onderbroek met vleugels? Lynch zei er zelf over dat de film een mislukking werd omdat hij geen zeggenschap had over de eindversie. Twee jaar later revancheerde hij zich met Blue Velvet.

Handelsmerk
Hoewel Lynch veelgeprezen drama's als The Elephant Man en The Straight Story maakte, staat hij toch vooral bekend om zijn duistere mysteries vol eigenaardige personages, die zich vaak in kleinstedelijk Amerika afspelen. De hoofdrolspelers zijn op drift en lijken in een lange, akelige droom te zijn beland. Voor een logisch verhaal hoef je bij Lynch niet aan te kloppen , want hij heeft een broertje dood aan filmwetten. De kijker moet zelf maar uitmaken wat zijn raadselachtige verhalen betekenen. Bevreemdende effecten zet hij volop in. Gewelddadige scènes toont hij vaak in slowmotion, maar zo expliciet als Lynch wonden en bloed laat zien, zo impliciet is hij in het tonen van seks. Met licht en schaduwen benadrukt hij in close-ups de ogen of mond van de personages. Op de geluidsband klinkt ondertussen ondefinieerbare ruis en muziek. In de decors, waarvoor Lynch zelf meubels maakt, zijn altijd wel schemerlampen, tapijten en rood velours te ontdekken.

David Lynch over David Lynch
'Als tiener probeerde ik echt 24 uur per dag lol te hebben. Ik begon niet met denken tot ik 20 of 21 was. Ik was een beetje een lolbroek.'
(NY Times, 1990)

'In mijn huis wordt niet gekookt. De geur. De geur van het koken - als je aan het tekenen bent, maar ook als je aan het schrijven bent - gaat de geur allemaal in je werk zitten. Ik eet alleen dingen die je niet hoeft op te warmen. En anders bestel ik een pizza. Met de snelheid waarmee ik een pizza eet blijft de geur niet te lang hangen.'
( Time, 1990)

'Als je van iets houdt, en het gevoel hebt het goed te hebben gedaan, dan doet negatieve kritiek niet zoveel pijn.'
(Rolling Stone, 1997)

'Het is waar dat mijn moeder mij geen kleurboeken wilde geven toen ik een kind was. Ze heeft me waarschijnlijk gered, want als je erover nadenkt blokkeert een kleurboek je creativiteit volledig.'
(Toronto Globe, 1997)

'Met film kan je geweldige dingen doen met abstractheid, maar dat gebeurt slechts zelden. Mensen worden behandeld als idioten, maar het zijn geen idioten . We zijn allemaal een onderdeel van het menselijke leven en we houden van mysteries.'
(USA Today, 1997)

'Ik geloof echt dat er zoiets is als een oceaan van ideeën. Alle ideeën zitten daar in. Van tijd tot tijd komen ze in je gedachten naar boven. En als een goed idee naar boven komt dan word je daar echt door geraakt. Het voelt als elektriciteit, je ziet het voor je, je voelt het en je weet wat je moet doen. Het begint allemaal met dat idee.'
(Film Threat, 2000)

'Ik kan alleen maar persoonlijke films maken. Ik herinner me van de kunstacademie dat sommige studenten films maakten om indruk te maken op de filmindustrie, maar zoiets lukt bijna nooit, omdat het films zonder hart oplevert. Ik vind het tamelijk absurd als je om commerciële redenen een film maakt.'
(Parool, 1999)

'Ik weet nooit wat ik ga doen, dus ik kan niet iets aan iemand uitbesteden. Ik krijg alleen ideeën als ik het zelf doe, dat is het probleem.'
(Entertainment Weekly, 2002)

'Je begint met een verhaal dat logischerwijs een bepaalde kant op moet gaan. Maar zo voorspelbaar mag het nooit zijn. Aan elk element moet worden getrokken, zodat een nieuwe realiteit ontstaat. Dat kan vooral heel mooi met film worden gedaan. Je speelt in op het onderbewustzijn van de kijker. Hij verwacht A te zien, maar ik trek hem naar B, terwijl B niets met A heeft te maken. Of misschien wel. Dat moet de kijker allemaal zelf maar uitmaken. Zo bereik je dat iedereen zijn eigen film ziet. Ik ben degene die alles aanreikt, daarna is het up to you.'
( Algemeen Dagblad, 2002)

'Creatievelingen geven een reflectie op de wereld waar ze in leven. En ja, die staat bol van de contrasten. In een film kun je haat en woede laten zien, maar daarom hoef je zelf nog niet te lijden.'
( Parool, 2006)

'Er waren recensenten die mij vroegen of ik dacht of Inland Empire wel voldoende geld zou opbrengen. Op zo'n moment denk ik: staat de wereld nu op z'n kop, of word ik gewoon oud?'
(Cinema.nl, 2006)

' Mijn voorliefde voor het mengen van genres komt uit het leven zelf. Het leven biedt zoveel mogelijkheden voor horror 's ochtends vroeg, een musical om één uur 's middags en een detective om halfzeven 's avonds.'
(Film Valley, 2007)

'Ik voel me prettig in Los Angeles, voornamelijk vanwege het licht en het gevoel van vrijheid en mogelijkheden. Er hangt een atmosfeer waardoor ik geïnspireerd raak om te werken. Voor mij geldt net als voor veel anderen dat er iets magisch kleeft aan Hollywood. Ik denk dat het een residu is van de golden age van cinema. Het is de droomfabriek. Er is zoveel glamour, hoop, wanhoop en verschrikking. Hollywood is prachtig.'
(Film Valley, 2007)