De feiten
Geboren: 22 november 1940, Minneapolis,
Minnesota als Terence Vance Gilliam.
Actief als oa: regisseur, scenarist , acteur, producent, animator.
Eerste film: Monthy Python and the Holy Grail (1975) was na enkele korte animatiefilms zijn speelfilmdebuut als regisseur (samen met Terry Jones).
Prijzen: Gilliam won zelden belangrijke filmprijzen, maar werd wel vaak genomineerd. Onder andere: Oscarnominatie voor beste originele scenario voor Brazil in 1986; nominatie Gouden Beer voor Twelve Monkeys in 1996; Speciale Prijs voor animatie in 1970 voor Monty Python's Flying Circus op de BAFTA-awards; nominatie Gouden Palm voor Fear and Loathing in Las Vegas in 1998; nominatie Golden Globe voor beste regisseur voor The Fisher King in 1992; nominatie Gouden Leeuw voor The Brothers Grimm in 2005, winnaar Zilveren Beer voor The Fisher King in 1991.
Beste film
Brazil (1985). Nog altijd beklemmend toekomstbeeld
waarin de bureaucratie een veelkoppig monster is geworden en Gilliam legio nog
steeds actuele thema's aan de kaak stelt. Talloze verwijzingen naar film- en
literatuurklassiekers en het totale visuele feest maken van Brazil een belevenis
. Ook zien: Twelve Monkeys (1995). The Fisher King (1991), en Fear and Loathing
in Las Vegas (1998).
Slechtste film
The Brothers
Grimm (2005). Het uitgangspunt van twee fabelfabrikanten en beroepsoplichters
die al rondtrekkend zogenaamd het kwaad bestrijden totdat een authentiek
sprookje hen tot echte moed dwingt, was zonder meer origineel. Meer dan een
collage van verwijzingen naar allerhande sprookjes wilde het echter niet worden
. Bovendien werd er op de art direction beknibbeld, die bij Gilliam juist altijd
veel aandacht krijgt.
Gilliam zelf beschuldigde opperproducenten Bob en
Harvey Weinstein ervan met hun studiopolitiek en zakkenvullende gedrag zijn film
moedwillig om zeep te hebben gebracht.
Handelsmerk
Bij Gilliams personages is doorgaans op z'n minst één steekje los. Of misschien
zijn zij juist normaal en de rest niet, dat laat Gilliam graag aan de
verbeelding over. Het individu met al zijn eigenaardigheden krijgt bij Gilliam
in ieder geval altijd meer sympathie dan - nog veel idiotere - logge
instellingen of algemeen aanvaarde codes. Gilliam stouwt zijn beelden vol met
attributen, zodat er op iedere centimeter wel iets valt te zien. Bovendien dikt
hij de vervreemding in zijn films graag aan met groothoeklenzen, die het beeld
een tikje vervormen. Dromerige sequenties waarin muren en deuren geen obstakels
vormen voor de gang van de personages komen vaak terug, evenals mysterieus
gesluierde, onbereikbare vrouwen. Gilliameske humor is er altijd.
Terry Gilliam over Terry Gilliam
'Ik denk dat er tegenwoordig zo
veel mensen zijn die zich met een show bemoeien, dat het een probleem wordt. Het
hele proces is er op gericht om een "succesvolle show" te maken - wat dat ook
moge zijn - en als je zo begint te denken beperk je jezelf. Onze instelling was
: deed het de zes van ons lachen? Als dat gebeurde dan deden we het.'
(
Over Monty Python, IGN, 2000)
'Ik belde mijn oude vriend Jake Ebert op (
producent van Munchausen), en zei: "Ik heb twee namen voor je: Quixote en
Gilliam. En ik heb twintig miljoen dollar nodig." Hij zei: "Prima!" Ik ging
zitten, ging het boek lezen en dacht toen: Jezus, dit is niet te verfilmen.'
(The Guardian, 2001)
'Zeker, op een bepaald moment wist ik dat hele
project vervloekt was en dat er een God was. Dat was het meest interessante, en
het was een openbaring. Om te realiseren dat er daadwerkelijk een God was - en
dat Hij een hekel aan mij had.'
(NPR, 2003)
'Iedereen vindt Brazil
nu goed, Brazil is oke. Maar Munchausen wordt nog steeds verrot getrapt, ik
begrijp niet waarom dat gebeurt. Ik denk dat het een hele, hele goede film is,
maar dat zijn eigenlijk al mijn films. Mijn vrouw zegt dat ik de hele tijd
dezelfde film maak en alleen de cast maar verander.'
(Darkhorizons, 2005)
'Ik vond het geweldig dat mijn dochter nog voor de première een piratenkopie
van The Brothers Grimm had gekocht. Iedereen staat op z'n achterste benen over
die piraterij, maar de studio's zetten mij af dus iedereen die ze een poot
uitdraait, maakt me gelukkig. Ik kreeg dat geld toch al niet. Als maker wil ik
gewoon dat mensen mijn film zien.'
(Skrien, 2006)
'Voordat ik aan
Grimm begon, vond ik thuis een sprookjesboek van een van mijn kinderen. Daarin
verstoppen Roodkapje en oma zich op het toilet voor de boze wolf. De boswachter
jaagt vervolgens de wolf weg, en dat is het dan. Dat is toch geen sprookje?'
(De Volkskrant, 2005)
'Ik heb altijd geprobeerd te vermijden dat ik met
lastige acteurs te maken zou krijgen. En ze mogen niet te ijdel zijn. Want als
ze al supersterren zijn, zal ik er meestal voor zorgen dat de fans zich dood
schrikken.'
(Het Parool, 2005)
'Ik denk dat mensen hun werkelijke
gevoel voor humor langzaam vervangen door een oppervlakkig idee over waar je wel
en niet om mag lachen. Leer eens te lachen om de rare, verontrustende dingen
van het leven. Lachen is namelijk een heel goed overlevingsinstrument.'
(
Skrien, 2006)
'In al mijn films onderzoek ik waar de grenzen liggen. Dat
is juist zo leuk aan films maken, dat je je publiek een richting kan opduwen
waar ze anders nooit heen zouden gaan.'
(Cinema.nl, 2006)
'Ik sta
op het punt om de rechten van mijn script van Don Quixote terug te kopen. Door
juridische problemen mag ik het script nu niet gebruiken. Deze keer gaat het
lukken, omdat hoofdrolspeler Johnny Depp tegenwoordig een megaster is. Het
grappige is dat toen ik ruim twintig jaar geleden begon, ik absoluut geen
sterren in mijn films wilde hebben. Omdat ik dacht dat zij volledige controle
zouden krijgen. Maar achteraf bleek dat onder meer Bruce Willis en Brad Pitt (
Twelve Monkeys) en Matt Damon en Heath Ledger (The Brothers Grimm) er juist voor
zorgden dat ik volledige controle had.'
(Filmtotaal, 2006)
'Als je
een film maakt is het net alsof je op dat moment een andere wereld creëert. Je
wordt compleet geabsorbeerd door die wereld. Maar als de film af is, is die kijk
op de wereld ook voorbij voor mij.'
(MTV, 2006)