Californië, ergens in de nabije toekomst. Narcotica-agent Bob Arctor infiltreert in een groep junkies die verslaafd zijn aan Substance D, een goedje waarmee zowat de hele natie zoet gehouden wordt. Bob gebruikt ook, om zo geloofwaardig mogelijk in de vriendenkring op te gaan. Nare bijwerking is een niet te stuiten vorm van paranoia. Als Bob, onherkenbaar voor zijn collega's door zijn voortdurend vervormende high-tech pak, wordt opgedragen zichzelf te schaduwen, is de verwarring compleet.
Voor de verfilming van de roman A Scanner Darkly (1977) van cultschrijver Philip K. Dick, schoot regisseur Richard Linklater negen maanden lang met acteurs Keanu Reeves, Robert Downey Jr, Woody Harrelson en Winona Ryder in Texas. In de achttien maanden daarna liet hij een team tekenaars de film beeldje voor beeldje overtrekken. Reeves en Downey zijn in hun getekende alter ego's tot in de kleinste expressies herkenbaar, maar Ryder komt er bekaaid vanaf met haar stripversie. Je moet het maar net weten, dat zíj onder die zwarte randen schuilgaat. Een paar jaar geleden maakte Linklater in Waking Life ook al gebruik van rotoscoping, het overtrekken van acteurs. In die film markeerden de dikke lijnen de grens tussen droom en werkelijkheid. Maar komt Dicks populaire paranoiavisioen ermee tot z'n recht?
Dick baseerde A Scanner Darkly op zijn persoonlijke ervaringen met amfetaminen en LSD. Zijn dochter Isa Dick Hackett laat in de extra's op de dvd weten dat hij na zijn echtscheiding in de jaren zestig een soort commune begon in een huis zoals in de film, waar vrienden een beetje rondhingen. Ze werden zijn nieuwe familie, maar drugs liet op veel van hen onuitwisbare sporen na. Het was het tijdperk van Nixon. Achterdocht was regeringsbeleid en de paranoia hield ook tegenstanders gegijzeld. Dick zelf was ervan overtuigd dat hij en zijn vrienden werden geschaduwd. Er zouden CIA- en FBI-dossiers van hem zijn aangelegd, er zou zijn ingebroken en met de remmen van zijn auto zijn geknoeid.
A Scanner Darkly was de eerste roman die Dick volledig drugsvrij schreef. Op
de commentaartrack praat Isa Dick Hackett met historicus Jonathan Lethem en
Linklater over hoe de tijdgeest Dick inspiratie gaf voor zijn boek. Linklater
verklaart zijn keuze voor de dominante tekenvorm van A Scanner Darkly: 'Zo'n
scramble suit, waarmee je voortdurend in andere personen kunt overvloeien, zou
er in live action al gauw afgezaagd uitzien. Nu lijkt het een soort hallucinatie
. Animatie is heel vergevingsgezind.'
Dat kan wel wezen, maar nonchalance
valt niet weg te schetsen. En dat is precies waar Linklaters vertolking aan
lijdt. Zijn script is een recht-toe-recht-aan vertaling van het boek, maar de
stripplaatjes en het groteske acteren maken van A Scanner Darkly een
gemakzuchtige duistere comic. Als de parallellen waren uitgediept met de huidige
verbeten war on drugs en war on terror, die Dick dertig jaar terug al min of
meer voorzag, had Scanner ons klamme handen kunnen bezorgen. Nu zijn de
spannendste momenten op de dvd de fragmenten van een interview met Dick uit 1977
, toen zijn roman verscheen.
Extra's:
Duur: 96 minuten (hoofdfilm)
Commentaartrack (96 minuten)
Selected Scenes
The Weight of the
Line (over de post-productie, 20 minuten)
One Summer in Austin (achter de
schermen, 26 minuten)
Beeldformaat: Anamorphic 16:9 (1.85)
Geluidsformaat: Dolby 5.1
Distributeur: Warner Indepent Pictures