Russell Crowe, vanaf donderdag in de bioscoop te zien in de politieke thriller State of Play, staat vooral bekend om zijn vurige karakter en vijandige houding richting de pers. Veel kan het hem waarschijnlijk niet schelen, de Australische acteur heeft maar weinig op met Hollywood en zijn status als filmster. Zijn passie voor acteren is zijn belangrijkste drijfveer, niet het geld of de roem. ‘Ik heb nooit een periode in mijn leven gekend waarin mijn beslissingen waren gebaseerd op commerciële motieven, het ging er altijd om wat op dat moment de beste, meest uitdagende rol was.’

De feiten
Geboren: 7 april 1964, Wellington, Nieuw- Zeeland 
 
Actief als: acteur 
Eerste film: Blood Oath (1990 )
 
Prijzen: kreeg drie Oscarnominaties waarvan hij er één verzilverde; in 2001 voor zijn rol in Gladiator; won een jaar later een BAFTA en een Golden Globe voor A Beautiful Mind; werd negen maal genomineerd voor een Screen Actors Guild Award en won in 2002 voor wederom A Beautiful Mind; kreeg in 2009 een speciale Empire Award voor ‘Actor of our Lifetime’.

Beste film
De acteur is op zijn best als hij een film niet in zijn eentje hoeft te dragen. Dit was onder andere het geval in L.A. Confidential , waarin hij naast Kevin Spacey en Guy Pearce excelleert als de licht ontvlambare maar gevoelige agent Bud White, die een zwak heeft voor kwetsbare vrouwen. Ook in Michael Manns' The Insider lag de druk niet volledig op zijn schouders, waardoor hij in de schaduw van Al Pacino zijn beste rol tot nu toe speelde. Dankzij Crowes’ gelaagde spel – constant toont hij de conflicterende emoties die in het hoofd van zijn personage vechten om de overhand – verandert een op papier redelijk conventionele thriller uiteindelijk in een intrigerend menselijk drama. Ook zien: Romper Stomper, Gladiator en Cinderella Man.

Slechtste film
Crowe weet eigenlijk in al zijn rollen wel een acceptabel niveau te halen, ook in een belabberde televisiefilm als No Way Back . In de clichématige ijshockeykomedie Mystery, Alaska is hij echter vooral kleurloos en middelmatig. Zonder enige overtuiging geeft hij gestalte aan de aanvoerder van de plaatselijke hockeyploeg, die in een vriendschappelijke wedstrijd de strijd aan gaat met de profs van New York Rangers. Misschien heeft zijn zwakke prestatie er mee te maken dat hij zich als Aussie niet helemaal thuis voelt op het ijs.

Handelsmerk
Opvallend vaak speelt Crowe personages met twee gezichten, waarschijnlijk omdat het dicht bij zijn eigen karakter ligt. Personages van het type ruwe bolster, blanke pit . Hun uitstraling is dreigend, zoals Bud White in L.A. Confidential, maar ze blijken altijd een stuk intelligenter en kwetsbaarder te zijn dan hun houding doet vermoeden. Publiekelijk staat Crowe vooral bekend om zijn plotselinge woede -uitbarstingen, zoals het aanvallen van een tv-producent die zijn speech bij de BAFTA’s inkortte. Maar uit interviews komt met name zijn liefde voor het familieleven en zijn passie voor film naar voren. Crowe is een filmster die helemaal geen filmster wil zijn. Het liefst zou hij in alle rust en anonimiteit willen acteren, zonder ooit nog de pers te woord te hoeven staan.

Russell Crowe over Russell Crowe
'Ik zou naar Los Angeles verhuizen als Nieuw-Zeeland en Australië opgeslokt zouden worden door een vloedgolf, er in Engeland een pestepidemie zou heersen en het Afrikaanse continent verdwenen was na een aanval van marsmannetjes.'
(New York Daily News, 2000)

'Ik zeg altijd dat ik 24 onvoldoende acteerprestaties heb gegeven en ik kijk uit naar het punt in mijn leven dat ik iets doe waarvan ik denk dat het echt goed is. Er zijn altijd zaken die beter kunnen, dingen die je misschien niet genoeg hebt uitgediept. Maar als je iets doet waarvan je werkelijk gelooft dat het perfect is, dan moet dat je laatste film zijn.'
(Entertainment Weekly, 2002)

(Over zijn kieskeurigheid) 'Er zijn genoeg films die ik heb afgewezen en die een succes zijn geworden, en er zijn genoeg films die ik heb afgewezen die uiteindelijk rotzooi bleken te zijn. Maar als ik naar mijn CV kijk en ik zie films als Proof, Romper Stomper, L.A. Confidential, The Insider, Gladiator, A Beautiful Mind, Master And Commander, Cinderella Man… dat zijn allemaal kwaliteitsfilms.'
(Total Film, 2006)

'Het gaat om kippenvel. Ik lees het script en als ik het echt geweldig vind, dan krijg ik letterlijk kippenvel. Ik krijg een fysieke reactie op het script en dat is dan de film die ik ga maken. Daarom is het ook zo onvoorspelbaar wat mijn volgende project zal zijn. Het is niet zo dat ik op zoek ga naar een bepaald type film. Ik zeg niet: “Ok, ik wil in een film spelen waarin ik een toga draag.”'
(Entertainment Weekly, 2002) 

'Ik heb nooit een periode in mijn leven gekend waarin mijn beslissingen waren gebaseerd op commerciële motieven, het ging er altijd om wat op dat moment de beste, meest uitdagende rol was. Ik heb drie commercials gedaan en als ik ze deed, dan was het nooit ‘Russell Crowe die een commercial doet’, maar een jonge acteur die een rol aanneemt. Ja, het betekende geld, maar het betekende ook werk voor de camera.'
(Times Online, 2005) 

(Over films maken) 'Ik word er nog steeds enthousiast over. Ik hou nog steeds van het proces. Ik wil films maken die mensen in het hart raken, al is het enkel voor de avond dat ze in de bioscoop zijn; op dat moment wil ik tranen in hun ogen en kippenvel teweeg brengen. Dat is wat mij motiveert en het klinkt misschien vreemd, maar als je niet gefocust bent op het publiek, waarom neem je dan überhaupt de moeite om een film te maken?'
(Telegraph, 2005)

(Over zijn Oscar) 'Soms kijk ik er naar en krijg ik plotseling een enorm gevoel van voldoening. Ook al is het niet cool om het ooit hardop te zeggen, er was echt een verlangen om op dat niveau erkend te worden. Of ik ooit dacht dat het mogelijk was? Nee, natuurlijk niet.'
(Total Film, 2006)

(Over regisseur Ridley Scott) 'Het gaat om vertrouwen. Als Ridley zegt: "Spring van een rots", dan zeg ik: "Right-o mate."'
(Entertainment Weekly, 2006)