De feiten
Geboren: 29 augustus 1915, Stockholm, Zweden
.
Gestorven: op haar 67ste verjaardag, 29 augustus 1982, Londen,
Engeland.
Actief als: actrice
Eerste film: In de Zweedse
romantische komedie
Munkbrogreven (1935) speelde ze haar eerste filmrol, zij het in een bijrol.
Al tijdens haar toneelopleiding in Stockholm werd de actrice voor enkele grote
rollen gecast in haar vaderland, zoals het melodrama
Intermezzo (1936), dat gezien kan worden als haar springplank naar Hollywood
.
Prijzen: Drie Oscars, voor beste vrouwelijke hoofdrol in
Gaslight (1944) en
Anastasia (1956), en een voor beste vrouwelijke bijrol in
Murder on the Orient Express (1974). Naast nog vier Oscarnominaties, won ze
ook een BAFTA, enkele Golden Globes en nog enkele andere prijzen.
Beste Film
De actrice schittert in de Hollywoodklassieker
Casablanca (1942), verreweg haar bekendste en meest gevierde film. Met het
romantische oorlogsdrama maakte Bergman internationale furore en ze was al gauw
bijzonder geliefd. Haar vertolking van Ilsa Lund en de chemie met tegenspeler
Humphrey Bogart maakte duidelijk dat ze bestemd was voor het spelen van
verliefde vrouwen en zette de toon voor latere rollen. Haar meest verrassende
vertolking is echter haar laatste filmrol in Herfstsonate (1978) van Zweedse
regisseur
Ingmar Bergman, waarin de actrice een felle concertpianiste speelt die haar
kinderen jaren heeft verwaarloosd ten gunste van haar carrière. Haar prestatie
in dit temperamentvolle drama is overweldigend, niet in de laatste plaats omdat
zij tijdens de opnames leed aan kanker, waar zij een paar jaar later aan zou
overlijden. Ook Hitchcocks spionageklassieker Notorious (1946) en de historische
film Anastasia (1956) behoren tot het beste uit Bergmans oeuvre.
Slechtste film
Bergmans oeuvre omvat zo’n vijftig films, en het
is dan ook niet verbazend dat ze in een paar matige films verscheen, zoals
Saratoga Trunk (1945), waarin ze als een wraakzuchtige, halfcreoolse jonge
vrouw niet echt weet te overtuigen. Met name in de jaren vijftig kende Bergmans
oeuvre een crisis, en speelde ze in enkele Italiaanse films die binnen haar
repertoire tot de mindere behoren, zoals het onbevredigende
Angst (Rossellini,1954). Die crisis had Bergman vooral te danken aan het
schandaal dat zij eind jaren veertig veroorzaakte. Tijdens de opnames van
Stromboli (1950) ontstond een affaire tussen de actrice en de regisseur van
de film,
Roberto Rossellini. De twee waren allebei nog getrouwd toen bekend werd dat
Bergman zwanger was van de Italiaanse filmmaker. Haar ontrouw werd gezien als
een grote schande en de actrice werd door Hollywood volledig geboycot. De films
die Bergman maakte met haar (toen inmiddels) echtgenoot Rossellini werden dan
ook met weinig waardering ontvangen, en het schandaal beïnvloedde lange tijd de
beoordelingen van haar films.
Handelsmerk
Bergman had een uniek soort glamour, en ze bezat een Europees, charismatisch en
ongekunsteld voorkomen dat haar anders maakte dan het gros van de Hollywood-
actrices. Haar talent voor het spelen van gepassioneerde vrouwen leidde tot heel
wat zwoele liefdesscènes, zoals de memorabele kus met
Cary Grant in Hitchcocks Notorious. De regisseur omzeilde de strenge
restricties voor liefdesscènes (een kus mocht niet langer duren dan enkele
seconden) door de kus steeds kort te laten onderbreken met liefkozende woorden
en een telefoongesprek, met een drie minuten durend en hartstochtelijk resultaat
.
De actrice werd meestal getypecast en was dan ook vooral succesvol
in haar rollen van sterke en standvastige maar bescheiden vrouwen, die vaak
door hun gewetensvolle karakter nogal moralistisch waren, met als hoogtepunt
haar vertolking van de maagd van Orléans in
Joan of Arc (1948). Zo droeg ook haar vertolking van een doortastende
psychoanalyst die uiteindelijk een moord weet op te lossen in Hitchcocks
Spellbound (1945) bij aan haar imago van morele perfectie. Dat maakte het
schandaal rondom Rossellini destijds wellicht nog schokkender voor haar fans.
Ingrid Berman over Ingrid Bergman
“Acteren is een zwaar
beroep, maar waar ik wel van geniet. Nadat ik me voor een rol heb voorbereid en
ik grip heb op de emotie, besteed ik enorm veel tijd aan het opbouwen van het
personage. Ik oefen iedere zin, omdat al het werk en iedere zin iets moet
toevoegen aan de ontwikkeling van het personage.”
(New York Times, 1943)
“Ik heb nergens spijt van. Ik zou een ander leven hebben geleid als ik me druk
had gemaakt over wat men ervan zou vinden.”
(Ingridbergman.com)
“Ik heb in zoveel belangrijke films gespeeld, maar de enige waar men ooit over
wil praten is die met Bogart.”
(Brainyquote.com)
“Ik heb
verschillende echtgenoten gehad, en verschillende gezinnen. Ik ben dol op hen
allemaal en ga bij iedereen op bezoek. Maar diep vanbinnen bestaat het gevoel
dat ik behoor tot de show business.”
(New York Times, 1975)
“
Ik ben van heilige naar hoer gegaan, en uiteindelijk weer naar heilige, en dat
allemaal in één mensenleven.”
(Ingridbergman.com)
“Hoewel men
me prefereert in Casablanca, vond ik mijzelf beter in de serieuzere rollen die
ik heb gespeeld (…). Maar je moet niet vergeten dat ik uit Zweden kom, en wij
Zweden zijn heel anders dan Amerikanen. Van nature zijn wij serieuze mensen.
Misschien komt het door de robuustheid van het land en de strengheid van ons
klimaat. We zijn niet zo frivool.”
(New York Times, 1943)
Ingrid Bergman had al succes in haar vaderland Zweden toen zij in de jaren veertig door Hollywood werd opgemerkt. Ze schitterde in wereldberoemde filmklassiekers, met als hoogtepunt natuurlijk haar rol in Casablanca. Bergman was geliefd door haar naturelle en unieke schoonheid, maar een scandaleuze relatie met de Italiaanse cineast Roberto Rossellini gooide roet in het eten en Hollywood deed haar tijdelijk in de ban. De Scandinavische schone keerde terug naar Europa en verscheen in enkele Italiaanse films, en speelde op middelbare leeftijd nog een prachtige rol in Ingmar Bergmans Herfstsonate.