Het mooiste aan Kelly Reichardts kale maar wonderlijke roadmovie is de sfeer. Op de glooiende, boomloze vlakten waarover haar groepje pioniers halverwege de negentiende eeuw via de 3400 kilometer lange Oregon Trail naar de Amerikaanse Westkust trekt, voert ze de spanning zo mooi op dat zelfs zoiets eenvoudigs als hout sprokkelen een dwingende kracht krijgt. Er hangt wantrouwen in de lucht. Gevaar zelfs.

In de schaduw van de met tientallen miljoenen aan marketingdollars ondersteunde Amerikaanse blockbusters is Kelly Reichardt al vier films lang bezig om de roadmovie opnieuw uit te vinden. Dat doet ze met discrete, schijnbaar pretentieloze verhalen die zo ingehouden worden verteld dat je vanzelf stil wordt om goed te kunnen horen wat ze zegt. Reichardts roadmovies hebben niet de glamour van On the Road of Easy Rider of de zelfgenoegzaamheid van Lost Highway, wat verder trouwens een fantastische film is. Haar reizigers bestaan in de marge, angstig en ongehoord en hun avonturen zijn gemankeerd, omlijnd met verloren illusies.

Het groepje pioniers dat onder leiding van het titelpersonage het beloofde land hoopt te bereiken via een kortere route, kan een metafoor zijn voor het Amerikaanse volk dat onder leiding van George Bush jr. politiek en strategisch de 21ste eeuw werd binnengeloodst. Met als resultaat slepende conflicten, groeiende ongelijkheid en financiële crises. Maar op een existentiëler niveau werkt de film als een correctie op het naïef-optimistische vooruitgangsgeloof, dat mensen aanzet tot zulke hachelijke ondernemingen als levensgevaarlijke trektochten door de woestijn.

Zo wordt Meek’s Cutoff deels een kritiek op dat bewierookte verhaal van de frontier, dat sinds het einde van de negentiende eeuw het symbool is voor het doorzettingsvermogen van de Amerikanen, maar anderzijds lijkt Reichardt haar pioniers ook te bewonderen. Half blind onbekend gebied in trekken dwingt ergens ook respect af.

Dat Reichardt koos voor een beeldverhouding van 4:3 in plaats van het voor film gebruikelijke 16:9 benadrukt trouwens zowel dat beperkte zicht van haar personages, als het geloof dat de mensen hier de maat van alle dingen blijven. Zo creëert ze een constante spanning tussen de enorme ruimte met zijn onbereikbare horizon en zijn geïdealiseerde vrijheid, en de benauwende kortzichtigheid die uiteindelijk de toekomst van de personages zal bepalen. Meek’s Cutoff is zo’n film die met de jaren alleen maar groter zal worden en waarvoor alvast een plek gereserveerd kan worden in de eindejaars top tien.