De discussie vat kort en bondig de morele dilemma’s samen van In the Land of
Blood and Honey, een door
Angelina Jolie geschreven, geregisseerd en geproduceerd drama dat zich
afspeelt tegen de achtergrond van de Joegoslavische burgeroorlog.
Zij is Ajla, een beeldschone Bosnische moslima, die de kost verdient als
schilderes en, zoals ze het zelf zegt, is opgegroeid zonder verschillen te zien
tussen Bosniërs, Serviërs en Kroaten. Hij is Danijel, een knappe kapitein in het
Servische leger, die gedroogde herfstbladeren aan zijn muur prikt en ‘liever
geen mensen doodschiet met wie hij vroeger op school zat’. Complicerende factor
: Danijel is de zoon van de wrede generaal Nebojsa, wiens familie tijdens de
Tweede Wereldoorlog voor het grootste deel is uitgemoord door ‘moslimzwijnen’.
Het engagement van Angelina Jolie, die al jaren actief is voor allerlei
humanitaire doelen en sinds 2001 Goodwill Ambassadeur van de VN-
vluchtelingenorganisatie UNHCR is, vertaalde zich eerder al in een bevlogen boek
(Notes from My Travels) en de hoofdrol in een draak van een film (
Beyond Borders, geregisseerd door Martin Campbell).
Haar
speelfilmdebuut is zo mogelijk nog erger. In het Chetnik-kamp waar hij
bevelhebber is, valt Danijel als een blok voor Ajla. Vervolgens doet hij zijn
uiterste best haar te beschermen, waar zijn manschappen – stuk voor stuk
sadistische zwijnen, zuipschuiten en cultuurbarbaren – zich dag in dag uit aan
de mooiste moslimvrouwen vergrijpen.
Alle gruwelijkheden van het
verschrikkelijke conflict – van de systematische verkrachtingen tot de etnische
zuiveringen, van de uitgemergelde vluchtelingen achter prikkeldraad tot het
gebruik van vrouwen als levend schild – worden vermalen tot clichés en
platitudes. De context wordt keer op keer uitgelegd in radionieuwsbulletins op
radio en televisie, en zo nodig – net als alle morele dilemma’s overigens –
nogmaals herhaald in stroperige dialogen.
Het script hangt aan
elkaar van ongeloofwaardigheden en ongerijmdheden: er zijn de wonderlijkste,
toevallige ontmoetingen, gevangenen lopen strafkampen in en uit alsof het open
dag is.
Jolie zoomt voortdurend in op de betraande gezichten van de
Bosnische vrouwen. Tussen alle ellende blijft Ajla eruitzien om door een
ringetje te halen; in haar gele pullover of blauwe jurk, badend in goudgeel
tegenlicht, doet ze denken aan de schilderijen van Rembrandt of Vermeer.
In the Land of Blood and Honey is onverdraaglijke, larmoyante emo-porno.
Heiligt het goede doel dan toch alle middelen?
‘Ik voel me schuldig,’ zegt zij.
‘Waarom? Je kunt ze toch niet helpen,’ antwoordt hij.
‘Dat betekent nog niet dat ik met hun moordenaar naar bed moet,’ riposteert zij.
‘Zij zijn begonnen,’ zegt hij dan. ‘Zij moorden ook.’