Stel je voor: de grondleggers van de psychoanalyse – die innerlijke conflicten al pratend oplosten – ontwikkelen al pratend een conflict met elkaar. O Ironie! En dat aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Hoe menselijk. Al te menselijk, wist Nietzsche al rond dezelfde tijd.

Soms is een idee op papier beter dan de uitwerking ervan in een film. Dat geldt zeker voor A Dangerous Method, die draait om de relatie tussen de jonge Zwitserse psychiater Carl Jung ( Michael Fassbender), zijn intelligente patiënte Sabina Spielrein ( Keira Knightley) en de oudere Weense arts Sigmund Freud ( Viggo Mortensen). 

Grootmeester van de psychothriller David Cronenberg (The Fly, Naked Lunch, A History of Violence) vroeg de Britse scenarist Christopher Hampton om diens theaterstuk The talking cure om te schrijven voor film.

Hampton geldt sinds zijn scenario’s voor Dangerous Liaisons (1988), Carrington (1995), The Quiet American (2002) en Atonement (2007 ) als erkend specialist in driehoeksrelaties. Een praatfilm moest het worden. Dat klinkt logisch genoeg. Maar Cronenberg en Hampton zijn bepaald geen Woody Allens. 

In A Dangerous Method  dus geen hakkelend miscommuniqué over de miserabele kwaliteit van het eten en het leven in het algemeen. Het tragisch-romantische drama trakteert de kijker op keurige volzinnen over verdrongen seksuele verlangens, Wagners opera’s en gekissebis over een katalytisch exterioriteitsfenomeen. Waar Jung en Freud droogjes hun wetenschappelijke bevindingen bespreken, zorgt Cronenberg gelukkig wel regelmatig voor een komische noot. Zoals wanneer Jung tijdens een dinertje in het bijzijn van Freuds complete gezin een mildere term voor ‘libido’ bepleit. Maar dat voorkomt niet dat een deken van woorden de onderliggende viriliteit van de verwikkelingen teveel dempt.
Zo bloedeloos als Jung voor het eerst zijn patiënte en latere collega Sabina Spielrein ‘neemt’, zo akelig beschaafd behandelt Cronenberg zijn protagonisten. In missionarishouding dus, met de kleren nog aan.

Niks duistere krochten van de ziel, grimmige nachtelijke uitbarstingen, ongedierte, of andere ellende waar Cronenberg patent op heeft; hij registreert de gebeurtenissen in een helder, rationeel licht. Alsof hij uit een teveel aan ontzag voor de inspiratoren van zijn eerdere werk de analyse nu maar liever aan de kijker overlaat. Die al te rationele benadering schept een emotionele afstand die de kijker onverschillig laat over deze witteboorden-Cronenberg. Zelfs het zwaar aangezette spel van de ‘hysterische’ Knightley kan daar niks meer aan veranderen.

In verhouding tot Michael Haneke’s eerdere W.O.I.-verhandeling Das weisse Band is A Dangerous Method heel wat minder grimmig van toon. En – in tegenstelling tot wat de titel beweert – ook een stuk minder link.