Amerikaanse aspirant-schrijver Jesse en Franse studente Celine beleefden in Before Sunrise (1995) als jonge, onbezonnen twintigers een romantische nacht in Wenen. In Before Sunset (2004) troffen ze elkaar na negen jaar opnieuw in Parijs. Jesse was intussen ongelukkig getrouwd en vader van een zoon, Celine had net een pijnlijke relatie achter de rug. De film eindigt onzeker: blijven ze bij elkaar ?
Wat dat betreft begint Before Midnight met een verrassing. Het is weer negen jaar later en Jesse en Celine (nu beiden begin veertig) blijken niet alleen een vaste relatie te hebben, maar ook een tweeling van een jaar of zeven . Het gezin is op vakantie in Griekenland en staat op het punt terug te keren naar huis, in Parijs. Griekse vrienden hebben de ouders een laatste, kinderloze overnachting in een pittoresk hotel aangeboden, op een eind lopen van het vakantiehuis – een startsein voor de inmiddels vertrouwde 'Before-formule': de geliefden slenteren door fotogenieke locaties en voeren meanderende gesprekken over liefde, dromen, seks, politiek, religie, het leven kortom.
Die formule is wel iets mee veranderd met de situatie van de personages. Er hangt ditmaal geen dreigend vertrek van een van beiden in de lucht, en de geijkte vraag binnen het romantische genre – krijgen ze elkaar? – is al beantwoord. Jeugdige impulsiviteit heeft plaatsgemaakt voor routine, romantische spanning voor dreigende gezapigheid.
De films over Jesse en Celine van regisseur Richard Linklater beginnen een soort fictief equivalent te vormen van de beroemde Up-serie van Michael Apted. Qua authenticiteit doen de door Ethan Hawke en Julie Delpy gespeelde geliefden inmiddels amper onder voor hun documentaire tegenhangers.
Ethan Hawke en Julie Delpy in Before Midnight
Zijn deze bijna middelbare Jesse en Celine dan nog wel interessante hoofdpersonen? Absoluut: Before Midnight is ( voorlopig) veruit het beste deel in de reeks. De levenservaring van het stel geeft de film extra diepte – we hebben ze kunnen zien opgroeien van naïeve twintigers, via lichtelijk gedesillusioneerde dertigers, tot veertigers die in theorie alles hebben waarvan ze droomden. Hoe beleven ze de periode na 'lang en gelukkig'? Weinig romantische films durven die vraag te onderzoeken.
En dat is bij het zien van Before Midnight ook best begrijpelijk. Hollywoodromantiek is ver te zoeken - de liefde mag hier intiem en gepassioneerd zijn, ze is ook bitter, verveeld, jaloers en banaal.
Regisseur Linklater (begin vijftig) en zijn twee hoofdrolspelers (begin veertig) hebben het scenario samen geschreven, en daar ongetwijfeld veel persoonlijks in gestopt . De dialogen, uitgesproken in rustige takes die soms wel een kwartier doorgaan , klinken zeldzaam authentiek. En dat terwijl er veel aan moet zijn gesleuteld – ze lopen over van de gevatte opmerkingen en illustratieve terzijdes, en werken subtiel toe naar een stormachtige climax.
Niet alles werkt even goed. Een tafelscène met een groepje medevakantiegangers kabbelt te lang door, en vooral de wat drammerige Celine kan op de zenuwen gaan werken. Of is dat persoonlijk – een typisch mannelijke reactie op haar seksistische stokpaardjes en gepsychologiseer? Zou de gemiddelde vrouwelijke kijker zich eerder ergeren aan Jesse's minder fraaie eigenschappen (overdrijven, zielig doen )? Dat effect heeft Before Midnight: als kijker ga je onwillekeurig reflecteren op je eigen karakter en liefdesleven.
Hoe zou het Jesse en Celine vergaan als ze vijftig zijn? Hopelijk gunnen de makers van deze unieke filmserie ons over negen jaar opnieuw een inkijkje in hun doodgewoon-meeslepende levens.