Jolie vertelde eerder dit jaar in een brief aan The New York Times over haar
beslissing haar beide borsten preventief te laten amputeren. Polak komt nu met
een zeer persoonlijke documentaire over hoe zij omging met het zwaard van
Damocles dat al jaren boven haar hoofd hing en aan urgentie leek te winnen
naarmate ze de leeftijd naderde (30 jaar) waarop haar moeder aan borstkanker
overleed.
Want wat doe je als je leven 'één grote kansberekening'
lijkt? Polak – die vorig jaar debuteerde met de speelfilm
Hemel – begint en eindigt haar documentaire met een gedicht dat ze als kind
schreef over haar afwezige moeder. Ze praat met een lotgenote die haar borsten
als bommen beschouwt sinds ze tijdens haar puberteit haar moeder aan borstkanker
verloor. Polak bladert door het dagboek van haar moeder, bezoekt artsen, een
plastisch chirurg en een draagster van implantaten. Maar ze voert vooral
discussies met haar vriend, vader, stiefmoeder –
Meral Uslu, die ook de camera hanteerde – en zichzelf, in dagboekfragmenten
. Ook over wat ze aan zou moeten met erfelijk belaste embryo's. Aborteren of
niet? Het gewone leven trekt in korte, dromerige sequenties voorbij.
Het levert een intieme, ongepolijste, ultra-persoonlijke film op, die verre van
een voorlichtingsfilm blijft. Polak schetst geen breder plaatje over het aantal
vrouwen dat in Nederland met dit dilemma kampt. Of over de stand van de
wetenschap, het stijgend aantal 'defecte' genen dat in kaart wordt gebracht of
de toename in preventieve amputaties: de consequenties van het 'maakbare' leven
van de 'meetbare' mens.
Daarin ligt zowel de kracht als de beperking
van de film. Want als Polak de lange, zware gang langs alle twijfels heeft
gemaakt en de beslissing dan eindelijk is gevallen, stapt ze aan het slot van de
film wel heel vlot over haar eerdere waslijst aan vragen heen. Ze stelt
simpelweg 'blij' te zijn met haar beslissing. Klaar. Ze zal wel moeten, om
verder te kunnen met haar leven. Maar na het zien van haar film vraag je je wel
af hoe vrij die keus in werkelijkheid was. Is angst een goede raadgever? In
hoeverre kan een mens een zinnig oordeel vellen over abstracte grootheden die in
een onzekere toekomst liggen? Het is duidelijk dat de discussie daarover nog
maar net is begonnen.
NB: Nieuwe tieten wordt op 7 oktober om 23.00
uur uitgezonden op Nederland 2.
Sacha Polak (1982) is de lagelandse Angelina Jolie (1975). Beiden werken ze in de filmwereld, beiden verloren ze hun moeder aan kanker (Jolie toen ze 31 was, Polak toen ze 11 maanden oud was). Ook wisten ze allebei dat ze drager waren van het erfelijke borst- en eierstokkanker-gen BRCA 1. En dus zaten ze met hetzelfde onmogelijke dilemma, dat ze elk voor zich besloten in de openbaarheid te brengen, toevallig enkele maanden na elkaar.