Zou Wadjda een rol hebben gespeeld in deze bescheiden emancipatoire overwinning? De Saoedische film uit 2012 gaat immers over een tienjarig meisje dat graag wil fietsen, maar daarbij aanloopt tegen de streng-islamitische regelgeving in het koninkrijk, die vrouwen in het openbaar vrijwel alles verbiedt.
Nu is het moeilijk na te gaan hoeveel aandacht de film in eigen land heeft gekregen, aangezien bioscopen in Saoedi-Arabië verboden zijn. Maar internationaal is Wadjda in ieder geval wél opgemerkt – zo won de productie begin dit jaar nog de publieksprijs op het filmfestival van Rotterdam.
Het internationale succes heeft allicht te maken met de unieke achtergrond: Wadjda is de eerste lange speelfilm die volledig in Saoedi-Arabië werd opgenomen en de regisseur/scenarist is nota bene een vrouw. Deze Haifaa Al-Mansour (1974 ), die een filmopleiding volgde in Sydney, vertelt in interviews onder meer hoe ze geregeld vanuit een busje moest regisseren, via walkietalkies, omdat ze geen leiding mocht geven in het openbaar.
Maar Wadjda hoeft het niet te hebben van z'n ontstaansgeschiedenis: de film staat op zichzelf als een huis. Vanuit het perspectief van het titelpersonage, een vrolijk, vrijgevochten meisje dat samen met haar moeder in een voorstad van Rihad woont, krijgen we een fijnzinnig beeld voorgeschoteld van de Saoedische maatschappij. Een ronduit vrouwonvriendelijke maatschappij, die Al-Mansour moedig maar subtiel bekritiseert.
'Show, don't tell', aan die vertelregel heeft de maakster zich consequent gehouden, waardoor de ontluikende girlpower van de hoofdpersoon (charmante amateuractrice Waad Mohammed) en haar moeder (Saoedische tv-ster Reem Abdullah) des te meer ontroert.
Volgens een krantenbericht van begin april mogen vrouwen in Saoedi-Arabië voortaan fietsen. Eerder mocht dat dus niet. Er gelden nog wel wat beperkingen: fietsen mag alleen ter recreatie op het strand of in het park, niet op de openbare weg. En de vrouwen moeten – uiteraard volledig gesluierd – worden begeleid door een mannelijk familielid.