Het verhaal begint in het Zwitserse Bern, waar Jeremy Irons als de corduroy dragende hoogleraar Raimund Gregorius op weg naar zijn werk een jonge vrouw verhindert van een brug te springen. Even later verdwijnt ze toch uit zicht en Gregorius blijft achter met haar rode jas en een boek met een treinkaartje naar Lissabon. Maar die trein vertrekt wel over vijftien minuten! Enfin, Gregorius belandt in Lissabon en raakt verzeild in de pijnlijke geschiedenis van een land dat nog maar kort geleden een militaire dictatuur was.
Hoe pijnlijk die
herinneringen ook zijn, gek genoeg is iedereen bereid om tegenover deze
onbekende Zwitser z'n hart te luchten, ontboezemingen die we zien in de vorm van
flashbacks. Doel van Gregorius' speurtocht is de reconstructie van het leven
van Amadeu de Prado, een arts en verzetsstrijder die zijn quasifilosofische
gewauwel neerpende in het boek dat Gregorius in handen kreeg en waaruit de voice
-over graag citeert. Een goudsmid van woorden, heet het.
Tussen alle
bezoeken aan ex-kameraden, oude liefdes en verraders door – waarvan de meesten
gelukkig ook dertig jaar na dato nog om de hoek in pittoreske gebouwen wonen –
weet regisseur August in navolging van het boek dan nog een ontluikende romance
te plakken, nota bene met de eerste de beste opticien waar Gregorius in Lissabon
naar binnen loopt. Die bovendien ook de nicht is van een van Amadeu's oude
kameraden. Je verzint het niet.
De film zucht en kraakt onder zoveel
kunstmatigheid. Het helpt niet dat
Jeremy Irons en
Charlotte Rampling (Amadeu's oude zus) acteren alsof ze spierverslappers
hebben genomen en dat Bille Augusts camera geen seconde weet te verrassen.
Eigenlijk zijn het vooral de flashbacks die de film in leven houden. Logisch,
kun je zeggen, omdat de personages in het verleden leven met hun verloren
idealen en verloren liefdes. Maar dan geef je de filmmaker te veel krediet.
August is nooit een begenadigd regisseur geweest, maar altijd iemand die
plaatjes bij verhaaltjes zocht. Ook nu weer. Het resultaat is dit zoetsappige en
kabbelende drama waarin puberwijsheden worden gepresenteerd als diepe,
essentiële waarheden tegen het decor van een toeristisch Lissabon,
waarschijnlijk gesponsord door de lokale VVV.