Het hoogtepunt van Rama Burshteins Fill the Void – de Israëlische inzending voor de Oscars eerder dit jaar – is een scène die zo goed als niets met de plot te maken heeft.

We volgen in de film de achttienjarige Shira, kind van chassidische joden in Tel Aviv, die voor het blok wordt gezet wanneer haar oudere zus in het kraambed overlijdt, de baby blijft leven en de vader op zoek moet naar een nieuwe moeder . Alle ogen gaan richting Shira, die niet goed weet hoe ze moet reageren. Voor advies gaat ze naar de rabbijn.

En dan ontspint zich de volgende scène. Shira is aangeschoven bij de rabbijn. Maar steeds als hij de mogelijk verlossende woorden wil uitspreken, wordt hij onderbroken. Een stokoude vrouw wil ook advies en laat zich niet afschepen. Ze is alleen en heeft niemand die haar kan uitleggen welke nieuwe oven ze moet aanschaffen. Niemand, behalve de rabbijn. Die onderbreekt met een indrukwekkende nonchalance het gesprek met Shira en neemt uitvoerig de tijd het oude vrouwtje de verschillende soorten ovens uit te leggen.

Fill the Void gaat over een ultraorthodoxe gemeenschap, maar legt de nadruk op gemeenschap en niet op ultraorthodox. Natuurlijk voelt Shira druk van de gemeenschap, maar diezelfde gemeenschap is – zo zien we – ook een vangnet voor eenzame oude vrouwen.

Gearrangeerde huwelijken, de strikte scheiding tussen man en vrouw en de strenge gedragscodes zijn voor Burshtein – zelf chassidisch – een gegeven, geen onderwerp van discussie. De spanning in Fill the Void zit dan ook niet in de vraag of Shira zal breken met haar geloof, maar hoe ze binnen dat geloof omgaat met haar eigen verwachtingen en die van haar ouders, en ook van haar zwager Yochai, die een huwelijk met Shira wel ziet zitten. Shira wordt gespeeld door de jonge actrice Hadas Yaron, die in Venetië de prijs voor beste actrice, de Coppa Volpi, won.

Voor een debuutfilm van iemand uit een gemeenschap waarin niet of nauwelijks naar films wordt gekeken, is Fill the Void opvallend subtiel en ambivalent. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat Burshtein tot haar 26ste seculier was en woonde in New York. Fill the Void is duidelijk een film van iemand die de filmgeschiedenis kent. Wat de film onderscheidt van die handvol andere films over ultraorthodoxe gemeenschappen is dat Burshtein ook de ultraorthodoxe geschiedenis kent.