Joseph Mallord William Turner (1775-1851) wordt algemeen gezien als een van
de belangrijkste schilders die Engeland heeft voortgebracht, en daar zal na Mike
Leighs niets verhullende biopic Mr. Turner ook vast geen verandering in komen.
In het beeld dat van de beste man bestond misschien wel.
Dat is een
compliment voor de regisseur, en vooral voor acteur Timothy Spall, die de rol
van zijn leven speelt als de getormenteerde Britse schilder. Spall heeft zich
twee jaar lang verdiept in Turner. Las biografieën, nam schilderlessen en
probeerde de man te doorgronden.
Daarna ging hij samen met Leigh en
de andere acteurs maandenlang repeteren om zich Turner nog meer eigen te maken.
Het resultaat is een gelaagd filmpersonage. Dat even lomp als briljant kan zijn
, even gevat als ongemakkelijk, maar altijd geloofwaardig is.
Waar
andere biopics te vaak de schaduwkanten van hun helden weglaten, lijken Leigh en
Spall er maar geen genoeg van te kunnen krijgen. Hun Turner is bijna een beest
. Gedreven door instinct. Hetzelfde instinct dat van hem zo'n goede,
eigenzinnige schilder maakte.
Dat Leigh en Spall zich vooral op
Turners schaduwkanten concentreren heeft – naast Leighs voorliefde voor gekwelde
personages en mensen in de marge – ook te maken met het feit dat in de film de
laatste 25 jaar van Turners leven centraal staan. De jaren van verval.
Maar ook de jaren waarin Turner eindelijk liefde vindt. Bij de weduwe Booth in
de kustplaats Margate, waar hij vaak naartoe ging vanwege de zee en het mooie
licht. Het is die combinatie van mooi en lelijk, licht en donker, die van Mr.
Turner zo'n interessante film maken.
En van William Turner zo'n
onvergetelijk personage. Dat vond ook de jury in Cannes, die Spall in mei van
dit jaar uitriep tot beste acteur van het festival.
Hij spuugt hele klodders slijm op het doek en gaat daar dan met zijn kwast in zitten roeren. Hij heeft een huishoudster die hij af en toe liefdeloos van achteren neemt, en gromt meer naar mensen dan hij met ze praat. Dames en heren: William Turner!