Recensie: Fifty Shades of Grey

Vrij snel na publicatie was er al sprake van een film; Ryan Gosling en Mila Kunis zouden de hoofdrollen spelen, daarna is nog een karrenvracht bekende en veel minder bekende acteurs genoemd. Het werden Jamie Dornan en Dakota Johnson. Laatstgenoemde liet weten dat ze niet verwachtte dat haar ouders, Melanie Griffith en Miami Vice-ster Don Johnson, erg geschokt zullen zijn als ze de film gaan bekijken.

Naarmate de wereldpremière (11 februari op het festival van Berlijn) dichterbij kwam, nam het rumoer rond de film verder toe. De Vlaamse seksuologe Goedele Liekens zei te hopen dat Fifty Shades een positief effect zal hebben op het seks- en gevoelsleven van vrouwen. Een Britse doe-het- zelfketen stuurde een memo rond om het personeel voor te bereiden op een stormloop op kabelbinders, touw en duct tape, en de Vereniging Studiegroep Sado- Masochisme liet uit voorzorg een boekwerkje opstellen met tips en voorschriften.

In de voorverkoop werden al meer dan 110.000 kaartjes verkocht, de Nederlandse voorpremières en Ladies Nights waren binnen een mum van tijd uitverkocht. Voor de galapremière had zich een karrenvracht BN’ers aangemeld, onder wie Victoria Koblenko, Heleen van Royen, Monique Sluyter en Marlies Dekkers.

De film van Samantha Taylor-Johnson dan: die begint met woeste wolkenluchten, in vijftig tinten grijs. Vervolgens worden beide hoofdrolspelers geïntroduceerd, de zelfbewuste 27-jarige miljardair Christian Grey (Jamie Dornan), met een concern dat iets doet in telecommunicatie en ook graag een einde wil maken aan alle honger en armoede in de wereld, en Anastasia Steele (Dakota Johnson), een naïeve studente Engelse literatuur met een bijbaantje in een doe-het-zelfzaak. Hij baadt in grauwgrijs licht en wordt omringd door harde, strakke vormen; haar omgeving is kleurrijk, vrolijk – de twee zijn volstrekte tegenpolen, zoveel is direct duidelijk.

Als zij hem interviewt voor de schoolkrant ('Bent u homo?') slaat de vonk direct over. Hij neemt het heft in handen, zij bijt op haar onderlip. Violen zwellen aan.

'Ik doe niet aan vriendinnen. Ik ben niet de man voor jou. Blijf uit mijn buurt. Ik moet je nu loslaten. Mijn smaak is nogal apart. Je zou het niet begrijpen. Ik ga je niet aanraken, niet voordat ik je schriftelijke toestemming heb,' zegt Grey. Of dat nog niet genoeg is: 'Ik bedrijf geen liefde. Ik neuk. Hard.' Het is tegen dovemansoren. Of juist niet, natuurlijk.

Wat volgt is een schier oneindig voorspel (de film duurt 2 uur en 5 minuten; 'Impatience in Seattle' zou ook een goede titel zijn), met onnoemlijk veel smachtende blikken, veelbetekenende en dubbelzinnige gebaren, bakvissenromantiek en psychologie van de koude grond, getoonzet door liedjes waarin letterlijk wordt verwoord wat in beeld te zien is – van 'I Put a Spell On You' en 'I'm On Fire' tot Beyoncé's 'Crazy in Love', als de twee dan ein-de-lijk Greys 'Rode Kamer van Pijn' binnengaan.

Het verloop van de film en de meeste scènes is volstrekt voorspelbaar – tot en met het onweer dat losbreekt als de twee in een crisis zijn beland – en er wordt een ridicuul beeld geschetst van het zakenleven, de journalistiek en het gezinsleven. En toch , of misschien wel juist daarom, is Fifty Shades of Grey prima te genieten. Het is wat het is, de film doet wat die moet doen en ziet er lekker gelikt uit.

Dakota Johnson geeft gelijk; haar ouders kunnen gerust naar Fifty Shades. Oma kan ook mee, want expliciet of pornografisch is de film natuurlijk nooit, niet eens naar Hollywood-maatstaven en al helemaal niet voor wie Lars von Triers Nymphomaniac of de films van Catherine Breillat heeft gezien. Blote borsten en billen, daar blijft het bij. De SM is bepaald lieflijk, smaakvol.

Vorige week werd bekendgemaakt dat de twee andere boeken in de serie, Fifty Shades Darker en Fifty Shades Freed, ook worden verfilmd. De bioscopen gaan gouden tijden tegemoet. De doe-het-zelfzaken waarschijnlijk ook.