De verwijzingen naar Malalai lopen, in een aantal prachtig getekende
animatiescènes, als een rode draad door He Named Me Malala, de documentaire die
regisseur Davis Guggenheim (An Inconvenient Truth) maakte over de Pakistaanse
onderwijsactiviste Malala Yousafzai (1997). Vanwege de duidelijke overeenkomsten
: beiden waren zo dapper om in een door mannen geregeerde wereld te vechten voor
hun idealen.
Malala's moed en standvastigheid kostte haar bijna
haar leven: op vijftienjarige leeftijd werd ze in 2012, zittend in de schoolbus
met een aantal vriendinnen, door de Taliban in haar hoofd geschoten. Inmiddels
woont ze met haar familie in het Engelse Birmingham, waar ze een min of meer
normaal tienerleven leidt – ook al mag ze zich dan sinds 2014 winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede noemen, vanwege haar strijd voor het recht op onderwijs
voor meisjes, en reist ze voor haar stichting de halve wereld rond.
Guggenheim volgde Malala maandenlang gedurende haar wereldtournee, en zocht
haar thuis op. Het levert een nogal braaf portret op, dat nergens echt de diepte
ingaat. Heikele punten worden wel aangestipt, zoals de veelgehoorde kritiek dat
Malala slechts een spreekbuis is voor haar vader, maar Guggenheim lijkt nooit
echt door te vragen.
Wel goed is de film tijdens de meer intieme en
familiaire momenten. Bijvoorbeeld als ze blozend naar foto's van knappe
cricketers en acteurs op haar laptop zoekt, die ze enkel zegt te bewonderen
vanwege hun sportieve of artistieke kwaliteiten.
Fantastisch is ook
de scène waarin ze vertelt over haar nieuwe klasgenoten, die zich allemaal zo
anders gedragen als zij, en gekleed gaan in korte rokjes. Ontroerend wordt het
zelfs als ze schaamtevol opbiecht dat ze bang is dat niemand van haar
leeftijdsgenoten haar interessant zou vinden als ze haar echt zouden leren
kennen.
Op dat soort momenten zien we de Malala die Guggenheim aan
de wereld wil tonen: een heldhaftige voorvechter van onderwijs voor meisjes,
maar ook een doodgewone tiener. Dat is weliswaar geen wereldschokkende conclusie
, maar als tegenwicht voor het soms behoorlijk negatieve beeld dat van haar is
ontstaan in de media, heeft He Named Me Malala zo toch zijn waarde.
Al vanaf haar geboorte zag Ziauddin Yousafzai een grote toekomst voor zijn dochter Malala weggelegd. Als eerste vrouwelijke familielid liet hij haar bijschrijven op de familiestamboom. En hij vernoemde haar naar volksheldin Malalai, die in 1880 het Afghaanse volk naar de overwinning leidde in de Slag bij Maiwand.