Il capitale umano – de titel verwijst naar een juridische term waarmee de
contante waarde van een mensenleven wordt aangeduid – is een verfilming van
Human Capital, een rond de eeuwwisseling in Connecticut gesitueerd familiedrama
van Stephen Amidon. De Italiaanse regisseur Paolo Virzì (Caterina va in città,
2003; La prima cosa bella, 2010) verplaatste de handeling naar zijn vaderland,
het zo goed als failliete land van Silvio Berlusconi, en goot het in een
interessante structuur.
Na de stijlvol geschoten proloog maakt de
film een sprong terug in de tijd, en volgen drie naar de hoofdrolspelers
vernoemde hoofdstukken, waarin beetje bij beetje duidelijk wordt wat hun aandeel
in het ongeluk was. In het eerste deel maken we kennis met Dino Ossola, een
onaanzienlijke makelaar met ambities de middenklasse te ontgroeien en een bord
voor zijn kop. Via zijn mooie, mysterieuze dochter Serena, die omgang heeft met
het rijkeluiszoontje Massimiliano, krijgt hij een voet tussen die deur bij
Massimiliano's vader Giovanni Bernaschi, een zeer vermogende
onroerendgoedhandelaar.
In een vloek en een zucht hebben de twee
afgesproken dat Dino – zijn zwangere echtgenote weet van niks – zeven ton
investeert in de luchtkastelen van Bernaschi. Diens dodelijk ongelukkige vrouw
Carla (mooie rol van Valeria Bruni Tedeschi), een voormalige actrice, probeert
Giovanni er ondertussen toe te bewegen een vervallen theater op te knappen. En
dan leert Serena nog een mooie jongeman kennen, die onder behandeling blijkt te
staan bij haar zwangere stiefmoeder. Zo grijpt alles in elkaar. Met geld – hoe
kan het ook anders – als verbindende factor.
Il capitale umano won
in de zomer van 2014 zeven Premi David di Donatello, zeg maar Italiaanse Gouden
Kalveren, waaronder – zeer verrassend – die voor beste film, die voorbestemd
leek voor Paolo Sorrentino's met een Oscar bekroonde La grande bellezza. Dat is
een beetje vreemd, want zo goed en veelomvattend is Il capitale umano nu ook
weer niet.
Want hoewel Il capitale umano net als La grande bellezza de
nodige kritiek op de Italiaanse (klassen)maatschappij bevat (vooral in de al te
expliciete epiloog), is de film toch vooral een fraai gefotografeerde kruising
tussen een familiedrama en een whodunnit. Een intelligente, stijlvolle whodunnit
, dat wel, met uitstekende acteurs en een fijne soundtrack van Carlo Virzì.
Overigens werd Il capitale umano dit jaar ingezonden voor de Oscar voor beste
niet-Engelstalige film, maar niet genomineerd.
Diep in de nacht, nadat de scherven van een exorbitant feest zijn opgeveegd, fietst een van de ingehuurde obers door de vrieskou naar huis. Zijn rode achterlicht licht fel op in de donkere nacht, toch wordt hij onderweg van zijn fiets gereden. De wagen rijdt door; de ober blijft zwaar gewond achter in een greppel.